Het gevoel van een Engelse cottage in het hart van Brussel. Sandrine woont samen met haar dochtertje Eléonore in een ecologisch gerenoveerd huisje in de tuinwijk van Ganshoren. Ondanks de strenge regels rond erfgoed, heeft Sandrine het oude, donkere pand omgevormd tot een lichte stek met bio-ecologische materialen.
Bekijk de technische fiche van deze woning
Hoe kwam je bij het idee om deze woning uit 1900 te verbouwen?
Sandrine: “Ik heb vroeger op een appartementje van 20 m2 gewoond, en daar besef je snel wat je nodig hebt en wat niet. Ik was geïnteresseerd in het concept van tiny houses. Automatisch ga je dan overwegen wat je belangrijk vindt voor jezelf en in een woning. Toen ik naar Brussel verhuisde om in het ziekenhuis te werken als oncoloog, fietste ik altijd langs deze wijk, de tuinwijk Heydeken. Hier zijn de huizen gebouwd in Engelse stijl en de woningen hebben ook nog allemaal een tuintje. Er ligt zelfs een boerderij uit 1600 in de buurt. Er kwam een woning te koop te staan van ongeveer 80 m2 met een verschrikkelijk lelijke aanbouw en een badkamer in de kelder. Maar ik kon er door kijken en voelde meteen de klik met het huis.”
“Een ding was duidelijk: deze woning was toe aan een grondige renovatie. Ik heb er nog een paar maanden gewoond om te kijken hoe ik het het best zou aanpakken. Een uitdaging was dat er strenge regels rond erfgoed gelden voor dit huis. Er is een hele lijst van dingen die je wel en niet mag doen. Ik heb gezocht naar plannen om te kijken hoe de woning er in originele staat uitzag, maar die waren er niet meer. Alles wat ik heb gedaan, moest aangevraagd en goedgekeurd worden.”
Wat waren de meest ingrijpende veranderingen?
“Het is een gigantisch verschil met vroeger: de ramen zijn nu dubbel zo groot, ik heb de lelijke aanbouw verwijderd en veel meer licht binnen gelaten, ik heb de hele tuin onthard en alles is nu perfect geïsoleerd. Wat er wél al was, was een regenwaterput. Bij de bouw van alle woningen hier in de buurt zo’n 100 jaar geleden, hebben ze daar al aan gedacht.”
“In onze woning is er bewust gekozen voor natuurlijke materialen. Ik hou van groen, van planten en struiken en van materialen die mooi oud worden zoals hout, leem en katoen. Ik heb een lichte aversie voor plastiek, dus dat kwam het huis niet in. Zo hebben we gekozen voor leempleister Brusseleir van BC Materials en hebben we geïsoleerd met kalkhennep. Dat isoleren was wel een uitdaging, omdat de gevels beschermd zijn. Het moest dus langs binnen. Uiteindelijk kozen we voor kalkhennep en houtwol en daar ben ik heel blij mee.”
Ik vind het belangrijk dat de tuin leeft en dat we ook inheemse planten hebben.
“Mijn zus is architecte (Carole Aspeslagh / Steyaert) en zij heeft mij heel erg geholpen met het uittekenen en plannen. Zij kende ook een aannemer die eigenlijk weinig ervaring had met bio-ecologisch bouwen, maar er wel heel veel over wilde bijleren. Hij vond het vooral belangrijk dat dingen mooi en esthetisch waren, dan dat was zeker het geval bij de natuurlijke materialen en recup items. Ik heb geprobeerd om zoveel mogelijk te hergebruiken, zoals de parket, tegels en oude meubels. Ook ben ik vaak bij Rotor DC geweest om daar bijvoorbeeld tegels, houten planken en lampen te gaan halen.”
Welke andere duurzame elementen heeft je huis?
“Naast het gebruik van natuurlijke materialen als leem, traskalk, houten structuren en kalkhennep en veel gerecupereerde elementen, is er ook een composttoilet, een zonneboiler voor ons warm water, een andere regenton voor de tuin en een volledige ontharding. Ik vind het belangrijk dat de tuin leeft en dat we ook inheemse planten hebben, zo zijn we deel van het netwerk van natuurlijke tuinen. Ook heb ik drie schaarbeekse kriekelaars van de buumplanters staan en groeien er meer dan honderd verschillende planten in de tuin. Alle tulpen komen uit de jaarlijkse bloembollenactie van Velt. Dit jaar stel ik mijn tuin open tijdens hun Open Tuindagen! De woning is daarnaast ook heel compact en goed geïsoleerd, waardoor onze warmtevraag erg laag ligt.”
Was je zelf erg betrokken bij de renovatie?
“Ik was heel erg betrokken! Ik probeerde op alle werfvergaderingen aanwezig te zijn, en als de mensen van het Leemniscaat kwamen, dan pakte ik daar een dag vrij voor. Ik volgde alles goed op. We wonen in een heel warme wijk. Iedereen heeft geholpen bij de verbouwing: de buurvrouw Susan gaf oude bakstenen om de tuinmuur te herstellen, buurman Guido heeft het houten poortje naar het origineel ontwerp van 100 jaar geleden gemaakt, buurvrouw Dominique maakte een huisnummer uit keramiek en de zieke denneboom van buurvrouw Yolande leeft als stapstenen in de tuin en nog veel meer. We hebben een heel actieve wijk wat betreft milieu. Zo hebben we een milieudag, we kopen samen insectenhotels en nestkastjes aan via ons duurzaam wijkkwartier. Zo leer je gelijkgezinden kennen, maar je moet de hulp die ze dan aanbieden ook durven aannemen en zeggen “gaan we dit niet gewoon doen?”
Kon je in Brussel gemakkelijk premies aanvragen?
“Er zijn heel veel premies waar je beroep op kan doen, zoals voor de zonneboiler, voor ontharding, voor de isolatie,... Ik stond in contact met HomeGrade om telkens te kijken op welke premies in het kader van Renolution ik recht had. Ik ben nu nog volop aan het aanvragen en uiteindelijk gaat dat uitkomen op zo’n €20.000 dat ik zou terugkrijgen. Toch is het een lastig karwei, en het is zeker nog niet allemaal in orde.”
Soms maken we keuzes omdat we denken dat we iets willen, maar dat komt dat vaak helemaal niet overeen met de realiteit. Neem eerst even de tijd om te leven, na te denken, en ga dan pas over op actie.”
Heb je een tip voor andere (ver)bouwers?
“Ik vind het belangrijk om eerst te leven in een ruimte. Gewoon zijn, en dan kijken wat je nodig hebt en wat niet. Dat is trouwens ook één van de belangrijkste principes van permacultuur. Soms maken we keuzes omdat we denken dat we iets willen, maar dat komt dat vaak helemaal niet overeen met de realiteit. Neem eerst even de tijd om te leven, na te denken, en ga dan pas over op actie.”
“Nog een tip: het helpt als je zelf geïnteresseerd bent in je bouwproject. Je krijgt echt een band met je huis en je kan veel beter keuzes maken. Toch moet je ook af en toe een stapje terug durven zetten om de professionals zoals je architect hun werk te laten doen. Het Leemniscaat heeft fantastische keuzes gemaakt voor de badkamer die ik zelf nooit had bedacht bijvoorbeeld. Een gezonde portie interesse, en vertrouwen in de vakmensen: da’s een goede combinatie.”
