Christophe en Karen renoveren in Mechelen hun droomhuis. En dat van jou. En dat van je buren. Want de passiefwoning van Christophe en Karen is modulair en helemaal aanpasbaar aan de bewoners. Een lange reis, maar wel eentje met enorm veel voldoening.
Christophe: “Begin 2018 startten we onze zoektocht naar een nieuw huis. Dat we een passiefwoning wilden stond vast, maar daarnaast hebben we een wensenlijstje opgesteld. Na een tijdje werd dat lijstje wel heel erg lang,” lacht hij. “En zo kwamen we vanzelf uit bij modulair bouwen: we willen in een huis wonen dat mee-evolueert met de nieuwe technieken en ontdekkingen die de komende jaren op de markt zullen komen. Het is niet de bedoeling dat we om de zoveel jaar een grote renovatie moeten doen. Ons huis moet meegroeien met ons, en met de bewoners na ons. En hoe meer onderzoek we doen, hoe duidelijker het wordt dat onze ideëen hand in hand gaan met circulair bouwen. Passief, modulair en circulair. En mondvol, en zeker niet gemakkelijk.”
Karen: “Zo zijn we dan in centrum Mechelen uitgekomen. Goed bereikbaar en een fijne stad om te wonen. Daardoor werd het type woning ook meteen beslist, want in een stadscentrum vind je vooral rijhuizen, geen bouwgrond. Er staan veel woningen leeg in het centrum die nog in aanmerking komen om kwalitatief in te wonen, dachten we. Dus vroegen we het leegstandsregister van Mechelen op. Zonder succes. Het register kregen we, maar de eigenaren op sporen, contacteren en overtuigen hun pand te verkopen bleek een zware dobber.
Ons huis moet meegroeien met ons, en met de bewoners na ons.
“Op openbare verkopen werden we los overboden door ontwikkelaars die oude panden opkochten om er appartementen in te zetten en snel veel winst te maken. We werden er een beetje moedeloos van. Tenslotte contacteerden we een aankoopmakelaar. Zij heeft ons uiteindelijk tot bij de juiste woning gebracht.”
Christophe: “Voordat we tot de aankoop overgingen, contacteerden we enkele architecten om te vragen of zij interesse hadden in het project. We wilden de architect vroeg betrekken, met het idee dat we dan konden overleggen of het pand wel geschikt was voor ons concept. We wilden voorkomen dat we een huis kochten, waarna de architect allerhande bezwaren zou opwerpen die ons zouden dwingen compromissen te maken op het originele idee.
“Bij de meesten konden we niet terecht: volgens hun werkwijze koop je eerst het pand, en doe je daarna pas een beroep op de architect om er een invulling aan te geven. Maar wij wilden een huis waarmee we konden doen wat wij wilden. Het duurde even voor we een architect vonden die meeging in ons verhaal.”
Karen: “En zelfs toen ging het de eerste keer mis met de plannen. De architect vroeg om carte blanche, waarna hij aan de slag ging met ons wensenlijstje. En daar kwam een fantastisch ontwerp uit, echt waar. Alleen: niet voor ons. Het atelier dat hij getekend had voor Christophe om in te klussen - nochtans hoog op ons wensenlijstje - was niet verwarmd, en je moest eerst door de tuin om het te bereiken. Het ontwerp was te statisch en we betwijfelden of we de passiefhuisnorm met dit ontwerp wel zouden halen.
De architect tekende een fantastisch ontwerp uit. Alleen: niet voor ons.
“Toen hebben we het anders aangepakt. De architect vroeg ons om op te schrijven hoe een typische dag er voor ons uitziet. En dezelfde oefening op lange termijn: ons leven in verschillende scenario’s, met of zonder kinderen, met een inwonende ouder, als we zelf hulpbehoevend zouden zijn, enz. Die scenario’s vind je trouwens terug op onze website, waar we allerlei info, foto’s en de vooruitgang van ons bouwproces bijhouden. Geen typische woonblog, maar een database met zo veel mogelijk informatie die nuttig kan zijn voor andere verbouwers. Naarmate ons project steeds uitbreidde werd het ook een handige tool om naar te verwijzen iedere keer we met een nieuweverbouwpartner – zoals een aannemer of adviseur – in zee gaan.”
Christophe: “Op basis daarvan ging de architect opnieuw aan de slag. Deze keer was het raak. Ons ontwerp is in feite een lege doos waar je nog alle richtingen mee uit kan. De concrete invulling die het nu zal krijgen is atypisch, want ten eerste is het omgedraaid: op de benedenverdieping vind je de actieve ruimtes zoals de keuken, het atelier, … Daarboven de slaapkamers en de badkamer. Helemaal bovenaan een ontspanningsruimte met een zetel en een tv. Boerenlogica, want warmte stijgt. In de zetel hangen doe je liefst in de warmste ruimte. Slapen niet.”
Karen: “Ons bad willen we graag in de slaapkamer in plaats van in de badkamer,” glimlacht ze. “Een bad nemen doen wij echt om te ontspannen, met een glas wijn en een muziekje erbij. Daar vinden we de badkamer te functioneel voor. Om plaats te besparen, verbergen we het bad onder een luik in de vloer.
Steeds opnieuw hebben we ons de vraag gesteld: kunnen we dit later nog aanpassen?
“Steeds opnieuw hebben we ons de vraag gesteld: kunnen we dit later nog aanpassen? Zo worden de kabels en leidingen niet ingewerkt in de muren, maar blijven ze gemakkelijk toegankelijk. Er loopt bijvoorbeeld een kabelschacht door de plaats waar de trap een hoek maakt: dode ruimte die niemand gebruikt. Zo kunnen we onze technieken aanpassen aan de veranderende toekomst, zonder dat we de muren moeten uitbreken. Bovendien lopen er leidingen door heel het huis en liggen er overal wachtkabels en kokers. Als we een ruimte later anders willen invullen, dan kan dat gewoon. Om dezelfde reden werken we zo veel mogelijk met demonteerbare wanden. Die zijn gemakkelijk weer weg te halen als een kamer ooit groter of kleiner moet worden. Eigenlijk komt het daarop neer: hoe ontwerp je je huis, zodat het na een tijdje een andere invulling kan krijgen? Daar hebben we zeker 9 maanden aan getekend. Die tijd geven we er graag aan, want ons huis moet ons hele leven lang meegaan. Daarna kunnen de volgende bewoners de inrichting kiezen. Het project zal voor ons nooit af zijn. We zoeken dan ook aannemers en leveranciers die daarin mee willen gaan.”
Christophe: “Bovendien is het niet gemakkelijk om aan informatie te raken. Het internet is de logische eerste stap, en dan moet je vooral praten met mensen. Jaren geleden ben ik al langs geweest bij Pixii, het vroegere Passiefhuisplatorm. Daarna VIBE, de Klimaatmobiel, Ecobouwers, Bouwinfo, Kamp C, de renovatiecoach van de stad Mechelen, Vlaanderen Circulair, ... Overal pik je iets op. Maar uiteindelijk droogden de informatiebronnen op. Ik kwam steeds opnieuw dezelfde partijen, technieken en openstaande vraagstukken tegen. Zoals thuisbatterijen: daar is nog geen consensus over. Vanaf dan ben je op jezelf aangewezen, en moet je durven experimenteren.
“Soms moet je ook creatief zijn om iets gedaan te krijgen. Ik sprak laatst met iemand die aan een nog zotter project bezig is: voor natuurlijke ventilatie heeft hij een zogenaamd venturidak (‘dak met windtunnel’, red.) en zonneschoorsteen ontworpen. Hij worstelt met een serieuze tijdsdruk om het project af te werken en riskeert nu leegstandsbelasting te moeten betalen. Een absurde kost, want hij wordt gestraft terwijl hij net iets goed probeert te doen. Alsof ze willen dat hij liever halfbakken werk doet! Ook ons project staat onder grote tijdsdruk, omdat we extra registratiekosten van de aankoop willen vermijden.”
Karen: “Deelnemen aan de Ecobouwers Opendeur is al heel nuttig gebleken. Niet alleen als bezoeker, ook als opensteller. Iedereen weet iets anders, of heeft al iets geprobeerd, of denkt mee na over je project. We hebben er zelfs al een paar vrienden aan overgehouden. Vrijwilligers die interesse hebben om te komen helpen mogen trouwens altijd langskomen, ook buiten de opendeurdagen. Om te leren, kennis te delen, of gewoon voor de pret. Ook hebben we regelmatig afbraakmaterialen te geef. Kom het maar halen.
Deelnemen aan de Ecobouwers Opendeur is al heel nuttig gebleken. Niet alleen als bezoeker, ook als opensteller. Iedereen weet iets anders, of heeft al iets geprobeerd, of denkt mee na over je project.
“Circulair bouwen is echt nog geen sinecure. Neem nu rotswol: een recycleerbaar materiaal. Maar nadat we zorgvuldig alle rotswol hadden verzameld, kregen we van de producent te horen dat het niet genoeg was om het te laten ophalen. En dat we het maar naar het containerpark moesten brengen. Al dat getrek en gesleur is soms vermoeiend, maar we blijven erin geloven.”
Christophe: “Soms lukt het wél. Een ander project zal misschien kalk bevatten uit ons huis, dat wij eerst als bouwafval zagen. Zo’n meevaller geeft veel voldoening. Maar het komt niet in je schoot vallen: om elkaar te vinden moet je er veel moeite in steken. Circulair bouwen is nog niet mainstream, dus de diensten en connecties die je nodig hebt zijn niet eenvoudig te vinden. Wij zijn constant op zoek naar linken en opportuniteiten. Soms komen de oplossingen uit onverwachte hoek. Kijk eerst altijd in je eigen netwerk.”
Karen: “Ons rijhuis staat nog in de steigers, maar het heeft alvast zicht op de Sint-Romboutstoren. Dat bewijst in Mechelen dat je goed hebt gekozen.” lacht ze. “We hadden ons huis net gekocht en deden een feestje op het gelijkvloers, in volle afbraak. Met een traiteur die lasagne had gemaakt en bistrottafeltjes. Enkele toeristen die langsliepen vroegen of er een restaurant geopend werd” glimlacht ze. “We wonen er nog niet, en we hebben er nu al fijne momenten beleefd. Dat bewijst dat het huis bij ons past.”
Op zoek naar info?
Volg het project van Christophe en Karen via hun website Passiefrijhuisindestad.be. Je vindt er ook:
