Een jong koppel met drie kindjes liet hun oog vallen op een compacte hoekwoning aan de rand van Gent. Ze staken zelf de handen uit de mouwen en transformeerden het tot een moderne stek met ecologische materialen en een straf design. Nog een troef: de woning is aanpasbaar, toegankelijk en circulair opgebouwd. Hoe hebben Pieter en zijn gezin dat klaargekregen, in iets meer dan een jaar tijd?
Pieter, hoe zou je jouw woning omschrijven?
“Een fijne, lichtrijke woning voor een gezin van 5 met een kleine voetafdruk. Zowel in oppervlakte als in heel wat materiaalgebruik. Voor ons is het ook een woning waar we samen kunnen zijn maar waar iedereen ook een plekje apart heeft. Het is echt op onze maat gemaakt.”
Hebben jullie veel zelf gedaan?
“Misschien wel té veel. We hebben de hele afbraak zelf uitgevoerd. De structurele werken en het schrijnwerk hebben we laten doen omdat daar speciaal materiaal voor nodig was. De voorhanggevel aan de buitenzijde hebben we zelf getimmerd, het inblazen en de gevelafwerking lieten we dan weer uitvoeren. Met uitzondering van de plaatsing van de warmtepomp hebben we daarna nagenoeg alles zelf gedaan, tot en met het uittekenen en bouwen van de trap. Om tijd te sparen hebben we in laatste instantie wel nog een aannemer voor de leempleister gezocht zodat we onze verhuisdeadline nog net konden halen. We zijn in totaal iets meer dan een jaar bezig geweest met de renovatie, te rekenen vanaf de afbraak van het dak.”
Hoe is jullie project zo snel af geraakt?
“De woning is eenvoudig opgebouwd waardoor we eigenlijk niet zoveel skeletwanden en leidingen hadden. Dat werkt uiteraard heel snel. Verder was de optopping - de extra verdieping - in CLT quasi afgewerkt bij de plaatsing, die had bij wijze van spreken enkel een laagje olie nodig. CLT of kruislaags verlijmd hout vraagt veel voorbereiding maar daardoor is die in één dag wel op de woning gemonteerd. We hebben ook geopteerd voor eerlijk materiaalgebruik dat zo weinig mogelijk afwerking nodig heeft. Tot slot: het is een kleinere compacte woning, dat helpt ook heel erg.”
Waar ben je heel blij mee, wat zou je anders doen?
“We zijn heel blij met hoe het ontwerp in elkaar zit. Het past heel erg bij ons en hoe we als gezin functioneren. We hebben vanaf het begin gekozen voor een goede basis: een goed geïsoleerde buitenschil en een passende indeling. Met het overige budget werkten we aan de binnenkant. Voor de keuken, de badkamers en de keukenvloer hadden we nog een goede €10.000 en daarbinnen hebben we naar oplossingen gezocht. Eigenlijk zouden we binnen het gegeven kader niet zoveel écht anders doen. Waren we gestart met een ander budget, dan waren we misschien wel anders geëindigd… of we hadden minder zelf gedaan.”
De woning is eenvoudig en compact. Zo is het project in iets meer dan een jaar afgeraakt.
Ramen uit hout-aluminium
Hoe zijn jullie dan aan dit project gestart?
“We hebben de architecten van Studio HAAN onder de arm genomen. Het ontwerpproces verliep heel vlot, fijn en zelfs gemakkelijk. Na een kennismakingsgesprek en het overlopen van ons ‘programma van eisen’ zijn zij gestart met drie voorontwerpen. Daaruit haalden wij de dingen die we goed en niet goed vonden om zo via twee voorontwerpen naar het ontwerp te evolueren. Dat verliep heel natuurlijk. In afwachting van de bouwvergunning zijn we begonnen met het strippen van de woning aan de binnenzijde.”
“Toen de vergunning uiteindelijk in onze brievenbus belandde, viel het enerzijds wat stil omdat we moesten wachten op de start van de ruwbouwaannemer. Daarna kwam ook de periode dat er een stormloop was op hout en de prijzen gigantisch de lucht in schoten. Dat gaf ons wel de tijd om de verdere werken goed te plannen en ook de financiën goed te overzien.”
“Uiteindelijk ging in de derde week van juni 2021 het dak eraf en minder dan drie weken later was de woning voorzien van een nieuwe ringbalk, nieuw schrijnwerk en een extra verdiep. Waterdicht voor het bouwverlof dus. We kozen voor een optopping in CLT. In plaats van met een houten raamwerk, zoals bij een klassieke houtskeletbouw, werkt men hier met massieve panelen van gelaagd hout. In ons geval dient het hout aan de binnenzijde ook direct als afwerking. De panelen werden in de fabriek op maat gezaagd en op de werf gemonteerd. Ook dat bespaart heel wat tijd op de werf. Traditioneel is dat het stadium waar het soms eens fout loopt. De aannemers hebben in augustus de buitenkant afgewerkt. Daarna had ik het bouwproces zelf in handen. Daar kwam veel planning bij kijken, maar ik heb het overzicht proberen te houden: dat was best een mooie uitdaging.”
De duurzame keuzes van Annelies en Pieter
- Het dak in slechte staat werd vervangen door een optopping in CLT, dat is nu een volwaardige verdieping. Deze prefab constructie vergt veel voorbereiding maar werd in één dag gemonteerd op de woning.
- Schrijnwerk in hout-aluminium van Mondian: goed isolerende houten ramen met de onderhoudsvriendelijkheid van aluminium
- Leempleister en bio-ecologische isolatiematerialen
- Lucht-luchtwarmtepomp die ook sanitair warm water levert is een financieel interessante oplossing in goed geïsoleerde kleine woningen.
- Douchewarmtewisselaar: omwille van de prijs bijna een no-brainer. Ik heb recent de temperaturen eens opgemeten. De inkomende watertemperatuur was 10° en de uitgaande 19°. Dat lijkt mij een mooie gratis warmtewinst. Door voor het exemplaar voor regendouches te kiezen konden we ook de beide douches op één warmtewisselaar zetten.
- Een demontabele opbouw, zodat makkelijk dingen vervangen of gerepareerd kunnen worden
- Een compact plan dat veel ruimte biedt op een beperkt oppervlakte
- Een woning in de stad met een grote fietsberging
- Ventilatiesysteem D
Waarom hebben jullie gekozen voor duurzaam bouwen? Waar komt die wens vandaan?
“We gingen onze zoektocht van start met het idee om een woning te verbouwen zodat die toekomstproof was. Ik had sowieso al veel interesse in duurzaam bouwen en wilde veel aandacht besteden aan materiaalgebruik en demonteerbaarheid. We vinden zorg dragen voor onze omgeving vandaag en morgen belangrijk. Zo is de vinyl vloer bijvoorbeeld niet vastgelijmd, zodat die makkelijk te vervangen is. Het is misschien een minder duurzaam materiaal maar op die manier wel perfect recycleerbaar bij vervanging. Er zijn maar weinig soorten vloerbekleding die gemakkelijk te verwijderen zijn.”
“Veel leidingen zijn toegankelijk en de opbouw van de woning is aanpasbaar. Ook hebben we veel aandacht besteed aan duurzame materialen zoals leempleister en Europees hout, maar ook ons buitenschrijnwerk is duurzaam. We kozen voor hout-aluminium ramen van Mondian. Deze bestaan voor 90% uit hout, maar zijn heel onderhoudsvriendelijk door het aluminium kader aan de buitenzijde. Deze ramen passen perfect in de strakke optopping.”
Opvallend is ook dat jullie woning erg compact is. Was dat een bewuste keuze?
“Tijdens onze zoektocht op de Gentse woningmarkt en met onze plannen in gedachten kwamen we ook al snel uit bij een compacte woning. Hoe kleiner, hoe lager de aankoop en verbouwkosten uiteraard. En ook: hoe kleiner, hoe minder onderhoud. Het heeft dus alleen maar voordelen. Dat maakt wel dat je soms inventief moet zijn met opbergruimte. Het bureau ligt twee treden hoger dan de woonkamer. Zo ontstaat er een verhoogde vloer waar we de zomerkleren wegbergen en ook in de keuken is er een bank waaronder we veel zaken kunnen opslaan. We hadden soms schrik dat het te klein zou zijn maar uiteindelijk hebben we meer dan plaats genoeg en is dit eigenlijk geen kleine woning meer.”
Veel leidingen zijn toegankelijk en de opbouw van de woning is aanpasbaar.
Iedere (zelf)bouwer maakt wel iets bijzonders mee tijdens zijn bouwavontuur. Hebben jullie een leuke anekdote?
“Onze ervaring: vele handen maken licht werk. En die handen komen soms uit onverwachte hoek. We zijn minder dan twee weken voor de plaatsing van het nieuwe schrijnwerk en de optopping pas kunnen beginnen aan de afbraak van het dak. Na een weekend heel hard werken moest ik nog beginnen aan de afbraak van de gevelsteen. Vermoeid en met de moed in de schoenen begon ik eraan. Ik deed een praatje met een voorbijfietsende papa (onze kinderen zitten op dezelfde school). Tijdens dat praatje passeerde er nog iemand en voor ik het wist stonden we met z'n drieën de gevel af te breken. Heel gezellig, heel spontaan en drie avonden later was die volledig afgebroken. Die spontane hulp als het even niet lukt en de nachtelijke nabesprekingen: dat zijn die momenten waar ik met de glimlach aan terugdenk.”
Wil je iets vertellen over de kostprijs van het project?
“Ja hoor. De verbouwing kostte nét iets meer dan de woning. We hebben ongeveer €230.000 uitgegeven aan de verbouwing. Zo’n 75% ging naar de ruwbouw wind- en waterdicht. Met de overige 25% hebben we al de rest gedaan. Ik schrik ervan nu ik naar die verdeling kijk.”
Hebben jullie nog een tip?
“We hebben de woning gekocht in samenspraak met de architecten van Studio HAAN. Daar zijn we heel blij mee. Zo wisten we direct dat zij ook enthousiast waren om er iets leuks van te maken.”
Bouwpartners
Dit artikel kwam tot stand door steun van Vlaanderen Circulair en VLAIO.
