Geveltuinen zijn kleine, groene oases die verticaal tegen je voorgevel aangroeien. Vooral in steden zijn ze enorm populair, en niet voor niks. Ze fleuren het uitzicht van straten helemaal op, dragen bij aan een grotere biodiversiteit en uiteindelijk ook aan een beter klimaat. Bovendien is zo’n geveltuin leuk voor iedereen met groene vingers en nood aan een (extra) tuinproject. Leer hier hoe jij ook een geveltuin kan aanleggen.
Met elke vierkante meter steen die je vandaag vervangt door groen, draag je een steentje bij aan een beter klimaat en meer biodiversiteit.
De voordelen van een geveltuin
Geveltuinen zorgen voor een mooi straatbeeld, meer groen in de omgeving en een lekkere geur. Naast hun functie als decoratie en aromatisch complement, dragen geveltuinen ook hun steentje bij aan het lokale ecosysteem in een stedelijke context. Planten zuiveren de lucht en isoleren je woning beter tegen oververhitting en geluid. Er vallen daarnaast steeds zwaardere regenbuien in korte tijd. Je kan vanalles doen als je een tuin hebt om dat regenwater vast te houden, maar als je in een drukke stad woont, dan is waterbewust en groen leven minder evident. Een geveltuin biedt dan enige uitkomst. Regenwater wordt net iets makkelijker opgenomen en stroomt minder makkelijk naar het overbelaste riool. Ook zal je binnen de kortste keren een grote diversiteit aan dieren en insecten zien in je geveltuin. De kolibrievlinder bijvoorbeeld!
Zo begin je aan je eigen geveltuin
Stap 1 - Contacteer jouw gemeente
Het is belangrijk om te weten dat een geveltuin eigenlijk op openbaar domein ligt. Het stukje grond is dus niet van jou, maar je mag het wel onderhouden. Allereerst contacteer je dus best je gemeente. Je mag niet zomaar tegels uitbreken om een geveltuin te beginnen, daarvoor moet je (afhankelijk per gemeente) de regels bekijken en je toekomstige tuin eventueel melden. Desalniettemin staan veel gemeenten erg positief tegenover geveltuinen en kunnen je daarbij ondersteunen. Het kan per stadsdeel verschillen wat ze voor je kunnen betekenen. Wie weet leggen ze gratis een geveltuin aan voor jou.
Er zijn een aantal voorwaarden waar je je in elke gemeente aan moet houden. Geveltuinen zijn een deel van het voetpad en mogen de doorgang van voorbijgangers niet verhinderen. De volgende regels zijn van toepassing:
- Is het trottoir minder breed dan 2 meter? Dan moet je minstens 1.20 m vrijhouden.
- Is de stoep breder dan 2 meter? Dan moet je minstens 1.50 m vrijhouden.
Stap 2 - Begin aan de opbouw
Je kan zelf, na goedkeuring van je gemeente, ter grootte van 1 tegel een rij stoeptegels verwijderen. Soms doet de gemeente dat ook zelf. Zorg in ieder geval dat er minstens 1.20 meter loopruimte op de stoep overblijft. De lengte van de geveltuin is afhankelijk van jouw wensen en de gevel. Tip: met een stenen boordje blijft alles mooi op z’n plaats. Anderzijds kan het water beter instromen als je de zijkanten vrijhoudt.
Stap 3 - Vervang het zand met aarde
Als de tegels verwijderd zijn, kan je het zand beginnen uitgraven. Graaf minimaal 30 cm uit en maximaal 45 centimeter. Het zand kan je vervangen door biologische tuinaarde, dan wortelen de planten beter. Tip: Leg voor het aanbrengen van de nieuwe aarde een stuk karton op de bodem. Dan kunnen dieper gelegen zaden niet opkomen en houdt je tuintje ook extra vocht vast.
Stap 4 - Kies de juiste planten
De mogelijkheden voor het kiezen van planten voor je geveltuin zijn bijna eindeloos. Toch is het belangrijk om na te denken over welke planten je kiest. Een geveltuin op het zuiden vraagt om andere beplanting dan een gevel met minder zon op het noorden. Sommige planten verliezen blad, andere planten trekken veel vlinders aan, de ene plant behoeft veel water, de andere gedijt best in de volle zon.
- Wil je een onderhoudsvriendelijke geveltuin? Kies dan vaste planten in plaats van eenjarige planten. Gebruik ook bodembedekkers zoals vrouwenmantel of kattenkruid. Onkruid krijgt geen kans, en jij hoeft het dus niet te wieden.
- Kies voor wat eetbare planten. Hoe leuk is het om zo dichtbij huis wat te kunnen oogsten. Denk bijvoorbeeld aan kruiden als salie (ook een goede bodembedekker), daslook of citroenmelisse, of kies voor kleine fruitstruiken.
- Zorg liefst voor biologische planten, dan is je geveltuin vrij van pesticiden!
- Bloemen zijn mooi om te zien, maar ook een paar bladhoudende planten of struiken zijn aan te raden. Zo is je geveltuin ook in de wintermaanden mooi om naar te kijken en biedt zo tevens een schuilplaats voor bijvoorbeeld vogels.
- Analyseer de staat van je gevel. Als je altijd vochtige muren hebt, dan plaats je best geen klimplanten. Beperk je tot laagblijvende bloemen en bodembedekkers. Als je muur vochtig wordt door de regen, kan een klimplant juist wel helpen omdat de bladeren je muur tegen de regen beschermen.
- Heb je een oude muur met scheuren en barsten? Kies dan geen klimplant die zichzelf hecht. Die kunnen de kieren binnendringen en de muur verder beschadigen. Je kan wel een klimplant kiezen die bijvoorbeeld tegen een rekje groeit. Als je muren stevig zijn, hoef je niet bang te zijn voor schade door hechtwortels van klimplanten.
- Let op ventilatieroosters, huisnummer- en straatnaambordjes: laat deze vrij van begroeiing.
Zin om nog meer bij te leren over geveltuintjes? Bekijk dan het webinar van EcoHuis Antwerpen over geveltuinen. Met handige tips over premies en nuttige adressen. Stad Antwerpen en EcoHuis Antwerpen geven ook een boel informatie over andere klimaatbestendige maatregelen, zoals bijvoorbeeld over het omtoveren van je perceel tot een watervriendelijke tuin. Check!
De beste klimplanten en bloemen voor jouw geveltuin
Zoek je inspiratie voor planten voor je geveltuin? Wij lijsten een paar puike planten op.
Lage planten
- Siersalie
- Wolfsmelk
- Minihosta’s
- Lavendel
- Vlambloemen
Bloemen, eenjarigen en tweejarigen
- Afrikaanse lelie
- Cosmos
- Siertabak
- Leeuwenbekjes
- Lage zonnebloemen
- Dahlia’s
- Stokrozen
Klimplanten
- Blauwe passiebloem
- Druivelaar
- Toscaanse jasmijn of winterjasmijn
- Trompetklimmer
- Clematis
- Kamperfoelie
- Blauwe regen
- Klimop (vooral geel- of witgevlekte soorten)
- Klimhortensia
