Een klassieke vloer is als een ui: laagje op laagje op laagje. Die laagjes van beton, PUR en chape hebben vaak een grote ecologische voetafdruk. En als er iets stuk gaat, dan kan het grote breekwerk beginnen. Dat kan beter, denkt ook Dries van Eurabo. Hij legt ons uit welke mogelijkheden er nog zijn, die bovendien ook nog eens duurzaam zijn!
Vloeropbouw: een introductie
Ecologische bouwmaterialen zijn steeds meer ingeburgerd. Als je ze goed plaatst, presteren ze even goed als klassieke materialen, maar hun ecologische voetafdruk is een stuk kleiner. Voor de opbouw van dak en muren heb je ruim de keuze, gaande van strobalen tot papiervlokken. De vloer en vloerplaat bieden een grotere uitdaging, omdat de meeste ecologische materialen vochtgevoelig zijn.
De klassieke vloeropbouw in een gemiddelde Vlaamse nieuwbouwwoning ziet er als volgt uit: een zware betonplaat verholen onder een dikke laag gespoten PUR-schuim, met daarop een chape en de vloerbekleding. Daartussen liggen nog enkele folies, elektriciteits- en/of datakabels en de buizen van je vloerverwarming. Eventueel komen daar nog ventilatiebuizen en leidingen voor je sanitair bij. Je mag er niet aan denken dat er daar ooit iets stuk gaat. Een vloeropbouw moet dus praktischer én duurzamer. Dries van Eurabo helpt ons met de vraag: hoe bouw je duurzaam een vloer op?
Foto: Marble Moon
Wat is volgens jou een interessant, ecologisch alternatief voor de “klassieke” vloeropbouw?
Dries: “Er zijn heel wat mogelijkheden. Veel hangt af van de opbouw van je woning en wat mogelijk is op de bouwsite. Door de veelzijdigheid van het materiaal is een vloeropbouw met glasschuimgranulaten vaak een interessant alternatief.”
“Glasschuimgranulaat is een perfect materiaal voor een ecologische, duurzame vloeropbouw omdat het naast zijn isolerende kwaliteiten ook als fundering goede diensten bewijst. Zulke granulaten zijn gemaakt uit gerecycleerd glas - hetzelfde glas dat je thuis in de glasbak deponeert - en kunnen onbeperkt hergebruikt worden. Dat is een heel ander verhaal dan bouwen met een betonplaat. Glasschuimgranulaten zijn niet belastend voor de gezondheid en hebben een lage milieu-impact. Bovendien is de levensduur onbeperkt aangezien de granulaten niet reageren met water, zuren of bacteriën. Een prima alternatief dus.”
Geocell glasschuimgranulaten
Door het gebruik van glasschuimgranulaten in je vloeropbouw bespaar je heel wat beton en cement uit. Dat is dus goed voor het milieu.
Hoe ziet zo’n alternatieve vloeropbouw er precies uit?
“Bij de renovatie van oude gebouwen kunnen de glasschuimgranulaten aangebracht worden tussen de bestaande funderingsmuren als alternatief voor een betonplaat én kunststofisolatie. De glasschuimgranulaten verenigen zo de drainagelaag en de drukvaste isolatielaag in één enkele laag. Zo blijft de opbouwhoogte beperkt. Dit vormt een aardige besparing in plaatsingstijd en materiaalkosten. Nadien ben je vrij om op de granulaatlaag je vloer verder op te bouwen. Dat kan met een klassieke chape, maar ook met een kalkchape. De vloerafwerking is vrij te kiezen.”
“In geval van nieuwbouw kan de fundering beperkt worden tot strookfundering onder de draagmuren waartussen de glasschuimgranulaten dan nadien aangebracht worden. Op die manier wordt heel wat beton en CO2 bespaard. De productie van beton is namelijk verantwoordelijk voor 8% van de wereldwijde CO2-uitstoot.”
Wat zijn de voordelen van te werken met glasschuimgranulaten?
“Glasschuimgranulaten zijn vochtresistent, temperatuurongevoelig, thermisch isolerend en hebben een drainerende functie. De granulaten zijn hierdoor erg geschikt als thermische isolatieschil in direct contact met volle grond. In tegenstelling tot isolatieplaten sluiten granulaten naadloos aan tegen wanden, rond nutsleidingen, enz. Glasschuimgranulaten kunnen ook hoge drukbelastingen opvangen (tot 27,5 ton/m²), dus dat is ook zeker een voordeel. Hierdoor is er, op volle grond, geen betonplaat vereist.”
Wat zijn glasschuimgranulaten precies?
“Glasschuimgranulaten worden gemaakt van gerecycleerd glas. Het glas wordt in poedervorm verhit en er wordt een minerale activator aan toegevoegd. Uiteindelijk krijg je dan de lichte en isolerende structuur van de glasschuimgranulaten. Ze hebben een lambdawaarde van 0,075 tot 0,085 W/mK en een dichtheid van 130 tot 170 kg/m3. Bovendien zijn de granulaten 100% circulair en herbruikbaar. Als je de granulaten hebt gebruikt bij het (ver)bouwen van je huis, kan je het glasgranulaat achteraf weer volledig verwijderen en elders opnieuw als isolatielaag op volle grond gebruiken.”
Vloeropbouw met glasschuimgranulaten
Glasschuimgranulaten zijn voor doe-het-zelvers ook makkelijk aan te brengen, zelfs op moeilijk bereikbare plaatsen zoals de binnenstad.
Wat zijn de aandachtspunten?
“Je moet een bepaald stappenplan volgen als je wil dat de granulaten hun werk goed doen. Ten eerste wordt de bodem afgegraven. Het grondniveau moet echt voldoende diep uitgegraven kunnen worden om een dikke isolatielaag te plaatsen. Daarna plaats je een geotextiel, en breng je het glasschuimgranulaat gelijkmatig aan in lagen van maximaal 40 cm dik. De laatste stap is het aantrillen van de lagen. Deze gaan dan van 40 cm naar 30 cm met een standaard trilplaat. Let op dat de lagen goed aangetrild zijn, het laatste wat je wil is een instabiele vloeropbouw. “
Werk voor professionals of kan je als doe-het-zelver er ook mee aan de slag?
“Glasschuimgranulaat is een erg licht materiaal. Het is voor doe-het-zelvers ook makkelijk aan te brengen, zelfs op moeilijk bereikbare plaatsen zoals de binnenstad. Daar de betonpomp nogal eens problemen ondervindt om op de juiste plaatsen te geraken, kan je met glasschuimgranulaten eenvoudig aan de slag.”
Is het een duurder alternatief of niet?
“Een opbouw met glasschuimgranulaten kan goedkoper uitvallen dan een opbouw met een klassieke betonfundering. De plaatsing is eenvoudig en snel, het draagvermogen van glasgranulaat is erg hoog waardoor je geen bijkomende grondfundering nodig hebt voor het gelijkvloers en de isolatiegranulaten meteen op de volle grond aangebracht kunnen worden. Een laag van 55 cm volstaat voor een passiefhuis, een laag van 35 cm al voor een lage-energiewoning. Glasgranulaat vervangt ook vochtkeringen, drainage en grondstabilisatie. Die kosten spaar je dus allemaal uit.”
Wordt het al vaak toegepast?
“Zoals we vaker zien bij circulaire bouwmaterialen, is glasschuimgranulaat bezig aan een opmars. Mensen zien steeds meer in dat ze een ecologisch waardevol en comfortabel alternatief bieden ten opzichte van de andere vloerisolatiematerialen. Ook is het geschikt als isolatie onder de funderingsplaten van woningen, fabriekshallen, scholen, zwembaden, enz. Dat is interessant wanneer de draagvloer ook fungeert als vloerafwerking zoals bij een gepolierde betonplaat. Ook bij dergelijke opbouw kan een beperkt volume beton en CO2 uitgespaard worden.”
Meer weten over hoe je aan de slag moet gaan met glasschuimgranulaten? Check de fiche van Eurabo.
Dit artikel is geschreven door de Ecobouwers-redactie, in samenwerking met Eurabo. Ecobouwers heeft als doel duurzame projecten, materialen of diensten in de kijker te zetten om duurzaam (ver)bouwen te stimuleren in Vlaanderen. Wil je als professional zelf een duurzaam project, materiaal of dienst in de kijker zetten? Stuur je vraag gerust naar info [at] ecobouwers.be.