Achter een karaktervolle trapgevel in het centrum van Gent schuilt een knusse gezinswoning die met veel liefde en respect voor duurzaamheid werd gerenoveerd. Stephan en Bie bouwden er een mooie toekomst voor hun gezin.
Meer dan dertig jaar geleden werden Stephan en Bie verliefd op een achttiende-eeuwse trapgevelwoning op wandelafstand van de Gentse kuip. Het huis was opgeleefd. In 1989 kreeg het een eerste opknapbeurt in het vooruitzicht van het gezin dat ze er samen wilden stichten. Drie decennia en twee dochters later besloten Stephan en Bie om de zaken grondiger aan te pakken. Architecte Ida Lievens kreeg de opdracht om het gebouw zo energiezuinig mogelijk te renoveren, met respect voor het oorspronkelijke karakter. Ook Zoë (18) en Gaia (21) mochten hun zegje doen. Het resultaat? Een warme en gezellige gezinswoning die beantwoordt aan alle moderne comfortbehoeften, met een isolatiepeil (K-waarde) van 27.
Oog op de toekomst
“Even dachten we eraan om elders in de stad een huis te kopen en een nieuwbouw te realiseren”, zegt Stephan. “Met het budget dat we ter beschikking hadden, was dat een haalbare kaart. Het gebouw kampte met tal van gebreken. Zo was onze voorgevel langzaam maar zeker aan het loskomen. Op termijn zou de vloer op de bovenverdieping gewoon ingezakt zijn. Maar we konden het niet over ons hart krijgen om te verhuizen. Uiteindelijk hebben we hier dertig jaar lief en leed gedeeld, en daar mogen er nog eens dertig bij. Ook onze kinderen wilden hier niet weg. We kozen dan ook voor een renovatie met het oog op de toekomst. Heel wat ingrepen houden rekening met het moment waarop onze fysieke conditie het laat afweten. Zo vervingen we het trapje in de inkomhal door een hellend vlak, plaatsten we vaatwas en wasmachine op armhoogte en werd het luik naar de oude kelder met springveren uitgerust, zodat ik me later geen breuk hoef te tillen om het open te krijgen.”
In dit huis hebben we dertig jaar lief en leed gedeeld, en daar mogen er nog eens dertig bij
Compromissen sluiten
Toekomstgericht is ook de keuze voor duurzame materialen en technieken. “Daarover waren we het van bij het begin eens”, zegt Stephan. “Om de kost van onze energiefactuur te drukken. Maar ook omdat we zo bewust mogelijk proberen te leven. We hebben er ook op gelet om zoveel mogelijk lokale producten te gebruiken, met aannemers uit de eigen regio: dat is qua werkafstand en –comfort niet onbelangrijk. Het is gewoon onze plicht om aandacht voor duurzaamheid te hebben, of de wereld gaat eraan. Nu, het is geen nieuwbouw, dus hier en daar moesten we compromissen sluiten. Zo was er geen plaats voor een regenwaterput, lag ons huis verkeerd georiënteerd om zonnepanelen of een zonneboiler te plaatsen, en konden we het dak maar beperkt isoleren omdat het niet boven de trapgevel mocht uitkomen. Een warmtepomp hebben we overwogen, maar dan hadden we heel onze tuin moeten uitgraven, inclusief de oude beerput. Daarvoor ontbrak het ons aan de moed én de centen.”
Warmte binnen, koude buiten
Toch lagen de mogelijkheden om het huis energiezuiniger te maken voor het rapen. Om te beginnen werden de muren en het dak extra geïsoleerd. “Tijdens de vorige verbouwing hadden we maar zes centimeter isolatie aangebracht”, vertelt Stephan. “Daar is nog eens veertien centimeter houtvezel bijgekomen. Ook de vloer op het gelijkvloers en de oorspronkelijke houten vloer op de tussenverdieping werd geïsoleerd. Niet alleen om de warmte binnen te houden, maar ook omwille van de akoestiek. Vroeger hoorde je echt elke stap. Vandaag is dat wel anders.” Isoleren betekent meteen ook dat je goed moet ventileren. Dat gebeurt met een balansventilatie, waarbij evenveel verse buitenlucht in de woning wordt gebracht als er vervuilde lucht wordt afgevoerd. “We dachten eerst aan gewone ventilatie, maar de architect raadde ons dat af, omdat ons huis zo zwaar geïsoleerd is. En uiteindelijk zijn we zeer tevreden met onze keuze. De voorbije winter hebben we de vensters niet één keer geopend, en het rook hier altijd even fris.”
Tijdens de vorige verbouwing hadden we maar zes centimeter isolatie aangebracht. Daar is nog eens veertien centimeter houtvezel bijgekomen
Vensterbank in de zon
De meest ingrijpende verandering aan de buitenkant van de woning vond plaats aan de achtergevel, die volledig met hout werd bekleed. De vensters achteraan werden uitgevoerd in hoogrendementsglas en passief schrijnwerk. Vooraan werden de ramen uit 1989 in dubbel glas behouden, met de bedoeling om ze op termijn ook te vervangen. Het slaapkamervenster achteraan geeft uit op een groendak, dat bovenop de uitbouw van de benedenverdieping werd aangelegd. “Daarvoor kregen we een premie van de Stad Gent”, zegt Stephan. “Mooi meegenomen en eigenlijk best tof, met al die vetplantjes. We wilden graag een dakterras, maar de bouwvoorschriften lieten dat niet toe. Uiteindelijk maakten we de vensterbank iets groter, met plaats voor één stoel, zodat mijn vrouw toch in de zon kan zitten. Aan mij is dat niet besteed. Geef mij maar de schaduw in ons stadstuintje achteraan.”
Houtwerk op maat
Binnenin de woning valt dan weer het vele houtwerk op dat het gezin op maat liet maken. Op de benedenverdieping werd de indrukwekkende collectie boeken en cd’s van Stephan en Bie in een immens boekenrek ondergebracht. Ook de keuken werd volledig naar hun wensen gemodelleerd, met twee werkbladen op verschillende hoogtes, aangezien het koppel nogal in lengte verschilt. Eén verdieping hoger – in de gang die naar de badkamer leidt – prijkt een indrukwekkende dressing voor de beide dochters. “Zowel de dressing, de keuken als het boekenrek werden uitgevoerd in multiplex”, legt Stephan uit. “Bij de keuze van de houtsoort – spruce – lieten we ons adviseren door de meubelmaker. Ook hier was het zoeken naar een compromis tussen duurzaamheid, betaalbaarheid en esthetiek. De lijmen die gebruikt werden bij de productie zijn niet ecologisch, de vernis is dat wel. Dat maakt een renovatieproject als dit zo boeiend. Het was niet altijd makkelijk kiezen, maar we hebben er wel veel uit geleerd. En uiteindelijk volgden we vooral ons hart.”
“Vaak was het zoeken naar een compromis tussen duurzaamheid, betaalbaarheid en esthetiek. Uiteindelijk volgden we vooral ons hart”
Extra stopcontact
Dat er veel liefde kroop in de renovatie van de oude stadswoning, voel je op elke vierkante meter. Door het vele houtwerk en het grote ruimtegevoel oogt het interieur opvallend modern, maar tegelijk werden de authentieke elementen – houten balken, bakstenen muren – zoveel mogelijk in hun waarde gelaten. “Ook al gingen we daarbij niet tot het uiterste”, besluit Stephan. “Er zitten een aantal nieuwe balken in het plafond, en die laten we ook zien. We hadden naar oude balken kunnen zoeken die passen bij de rest, maar dat is toch een beetje fake. Dit huis heeft een geschiedenis, en daar maakt deze renovatie evengoed deel van uit als de oude trapgevel vooraan. Of we bepaalde zaken achteraf bekeken anders zouden aanpakken? Ik denk het niet. Misschien een extra stopcontact, hier en daar. Maar daar blijft het ook bij. We wilden een huis om samen oud in te worden, en dat is aardig gelukt.”
Meer weten over de materialen die zijn gebruikt? Bekijk dan zeker de huizenfiche!
Tekst: Bart De Vliegher | Beeld: Sven Everaert
Advies en begeleiding
Advies nodig om zelf duurzaam te (ver)bouwen? Ga dan zeker langs bij bij jouw provinciale steunpunt voor duurzaam bouwen. Zij bieden onafhankelijk, professioneel advies - gratis, of aan een klein prijsje - bij alle aspecten van je verbouwing of bouwproject.
Download zeker ook de BENOvatiebrochure van het Vlaams Energieagentschap, die je stap voor stap door je renovatietraject loodst.
