Plaatsing van Eco-Brick
Stel je voor: een rijhuis met enkel nog een stoep tussen de deur en de straat. Kies je dan voor isolatie aan de binnenzijde of buitenzijde? Je wil binnen geen plaats verliezen, maar de ruimte buitenaf is ook beperkt. Gelukkig is er heel wat mogelijk, ook als je de rooilijn moet overschrijden. We zetten enkele oplossingen op een rij en vertellen je meteen wat de aandachtspunten zijn.
Isoleren is een manier om de energiezuinigheid van je huis flink te verhogen. Zeker met de huidige energieprijzen is dat geen overbodige luxe. Maar isolatie plaatsen is niet altijd eenvoudig. Wat doe je bijvoorbeeld als je woning vlak aan de grens met het openbaar domein (rooilijn) gebouwd is?
Een extra 14 cm voor gevelisolatie
Niet enkel jij, maar ook onze overheid wil graag dat je gaat isoleren. Het Vlaamse rooilijndecreet werd daarom in leven geroepen: dit om eigenaars te stimuleren om hun woning extra te isoleren. Het laat je toe om 14 centimeter buiten je normale rooilijn te gaan als het voor isolatie is. Momenteel bekijkt men een voorstel om die 14 centimeter extra ruimte zelfs nog verder uit te breiden.
Wat is de rooilijn?
De rooilijn is de huidige of toekomstige grens tussen de openbare weg en je eigendom. De rooilijn wordt vastgesteld in een rooilijnplan. Als dat er niet is, is de rooilijn de huidige grens tussen de openbare weg en je aanpalende eigendom.
Wienerberger & 3D Architecten
Wat zijn de mogelijkheden?
Er bestaat er een ruime waaier aan oplossingen om je gevel extra te isoleren, ook al is de ruimte beperkt: een nieuwe gevel in baksteen, een afwerking met gevelpleister of een structuur met hout of een plaatmateriaal. Ieder heeft zijn voorkeur, maar elke opbouw heeft zijn aandachtspunten.
Populair: opbouw met bakstenen
We weten het: 14 cm is niet veel. Een klassieke baksteen is al gauw 10 cm breed, dan blijft er nauwelijk ruimte over voor isolatie. Daarom spelen steenfabrikanten in op deze nood door de introductie van dunne gevelstenen. Zo zijn bijvoorbeeld de Eco-Bricks van Wienerberger slechts 6,5 tot 7 cm dik. Goed om weten is dat bijna alle nieuwe collecties bakstenen te verkrijgen zijn in dit formaat. Zo blijft er 6 cm over om te isoleren of 7,5 cm als je gebruik maakt van een volle spouw. Voor een rijwoning maakt dit al een serieus verschil. Deze opbouw verzekert je ook van een doorlopende isolatieschil met beperkte kans op koudebruggen. Verschillende isolatiematerialen komen in aanmerking, zoals rotswol, glaswol of kunststoffen. De enige voorwaarde is dat je geen vochtbruggen maakt en de isolatie niet vochtig wordt.
Wil je nog dikker isoleren en beschik je over een oude niet of weinig geïsoleerde spouwmuur? Dan kan het bestaande gevelmetselwerk, dat doorgaans 10cm dik is, verwijderd worden en vervangen worden door een slanke gevelsteen. Hierdoor genereer je extra ruimte en kan je isoleren conform de huidige nieuwbouw maatstaven.
De keuze voor bakstenen heeft voor veel mensen de voorkeur. In Vlaanderen is het veruit het meest populaire gevelmateriaal. “Het is goedkoop, onderhoudsarm, zeer ongevoelig voor schade en vandalisme en weersbestendig. Een aandachtspunt is wel dat je mogelijk de funderingen met verstevigen of uitbreiden,” aldus Wienerberger.
Dik isoleren met gevelpleister
Wil je graag wat dikker isoleren? Met een gevelpleister kan dat tot zo’n 12 cm. Hiermee evenaar je de prestaties van een nieuwbouwwoning. Net als met een opbouw met bakstenen, krijg je met een gevelpleister een doorlopende isolatieschil. Toch zijn er ook enkele aandachtspunten verbonden met deze opbouw: de opbouw is gevoeliger voor schade - een extra versterkt wapeningsweefsel kan hier soelaas brengen - en je muur wordt sneller zichtbaar vuil bij bepaalde tinten, zeker in een stad met veel autoverkeer. Een voordeel - naast de goede isolatiedikte - is dan weer dat de belasting op de fundering kleiner is en je alles kan bevestigen aan de muur. Die moet dan wel in goede staat zijn.
De opkomst van steenstrips
Wil je de de energetische prestaties van de opbouw met gevelpleister combineren met de voordelen van bakstenen? Dan zijn steenstrips een goed alternatief. Steenstrips zijn minder gevoelig voor schade dan crepi en worden minder vlug zichtbaar vuil. Wel hebben ze het nadeel dat ze een stuk duurder zijn als een klassieke opbouw met bakstenen. Steenstrips worden steeds populairder, en dat zie je ook in het aanbod. Een muur met steenstrips is nauwelijks te onderscheiden van een klassiek gemetste muur.
Eens iets anders: hout of plaatmateriaal
Minder toegepast, maar zeker ook een te overwegen alternatief, is een opbouw met plaatmateriaal of met hout. De isolatiewaarde is te vergelijken met die van een nieuw geïsoleerde gevel na plaatsing van dunne bakstenen. Dat komt omdat hout en plaatmateriaal een zekere dikte hebben en je doorgaans ook voldoende ruimte moet voorzien voor een luchtspouw. Het is evenwel geen goedkope manier van na-isoleren.
Bij een opbouw met hout of plaatmateriaal wordt de isolatie vaak tussen een draagstructuur geplaatst. Voor de draagstructuur heb je de keuze tussen houten of metalen profielen. Een systeem met houten gevelbekleding heeft het nadeel dat het minder lang zal meegaan dan een opbouw met bakstenen. Ook is een opbouw met hout of plaatmateriaal minder robuust. Een voordeel van dit systeem is wel dan weer dat er geen fundering geplaatst moet worden en dat de bestaande fundering weinig extra belast wordt. Je bestaande gevel moet wel nagezien worden of ze voldoende stevig is om de nieuwe gevel hieraan op te hangen.
Buitenisolatie met rotswol
Aandachtspunten
Welk systeem je ook kiest, er zijn enkele aandachtspunten die je niet uit het oog mag verliezen.
Aansluiting met je dak en dakgoot
Als je je gevel 14 cm verbreedt, is het belangrijk dat die goed aansluit met je dak. Wat je zeker wil vermijden, is dat er vocht binnenkomt op ongewenste plaatsen. Ook wil je geen koudebruggen genereren. Je muur verbreden vraagt dus heel wat voorafgaandelijk denkwerk. Ook kan het zorgen voor wat extra werken, bijvoorbeeld aan je dak.
Ook omgekeerd is de stelling waar. Wil je nu nog niet je muur extra isoleren maar wel je dak vernieuwen? Zorg dan dat de dakoversteek voldoende oversteekt, zodat je makkelijk nadien je gevel kan na-isoleren.
Spouw
Voor je begint met de werken, kijk je best ook altijd of er een spouw is. En of die al dan niet gevuld is. Wanneer er een lege spouw is, is het best om de spouw te laten afsluiten. Een lege spouw kan immers voor luchtcirculatie zorgen, waardoor het isolerende effect kan verminderen. Hiervoor dienen alle openingen en luchtinlaten in de muur gedicht te worden. Een andere optie is het na-isoleren van de spouw of het afbreken van het buitenspouwblad.
Vergunning
Handelingen aan je voorgevel zijn altijd vergunningplichtig omdat ze een impact hebben op het straatbeeld. Daarom moet je steeds een omgevingsvergunning aanvragen voor je met de werken begint.
Als je de rooilijn overschrijdt tegen de openbare weg of aanliggende eigendommen, heb je een gunstig advies nodig van de wegbeheerder. Dat is de gemeente bij een gemeenteweg, de provincie bij de weinige provinciewegen en het gewest bij gewestwegen. Bij veel rijhuizen valt de rooilijn samen met de bouwlijn van de gevel. Ook in die gevallen mag je rooilijnoverschrijdende gevelisolatie aanbrengen, op voorwaarde dat de wegbeheerder een positief advies geeft.
De eindbeslissing ligt bij de stedenbouwkundige ambtenaar. Het kan niet de bedoeling zijn dat een harmonieuze gevelrij ontsierd wordt door een dikke laag gevelisolatie op één huis uit de rij. De ambtenaar moet ook bekijken of er voldoende ruimte overblijft op het voetpad.
Architect?
Het na-isoleren van gevels en daken wordt beschouwd als een verbouwing en een aanpassingswerk binnen het bestaande bouwvolume, op voorwaarde dat de isolatie inclusief de afwerking maximum 26 cm dik is. Voor het plaatsen van na-isolatie is daarom geen medewerking van een architect vereist, al is dat soms wel aan te raden. De aansluiting met je dak of ramen, de verbreding van je fundering, vragen best het oog van een kenner.
Dit artikel is geschreven door de Ecobouwers-redactie, in samenwerking met Wienerberger. Ecobouwers heeft als doel duurzame projecten, materialen of diensten in de kijker te zetten om duurzaam (ver)bouwen te stimuleren in Vlaanderen. Wil je als professional zelf een duurzaam project, materiaal of dienst in de kijker zetten? Stuur je vraag gerust naar info [at] ecobouwers.be (info[at]ecobouwers[dot]be).