Zonnepanelen verdienen zichzelf altijd terug. Het is een hernieuwbare bron van energie die jarenlang meegaat. Dus waarom niet meteen je hele dak vol leggen als je voor zonnepanelen gaat? Of stem je het aantal panelen beter af op je huidige verbruik? Dirk Van Evercooren van ODE Vlaanderen legt uit wat de beste keuze is.
Waarom zou je meer zonnepanelen moeten installeren op je dak dan noodzakelijk voor je eigen verbruik?
Dirk: “We stappen steeds meer over van fossiele brandstoffen naar elektriciteit. Cv-ketels worden vervangen door warmtepompen of warmtenetten, en er komen steeds meer elektrische wagens. Voor veel huishoudens zal de hoeveelheid stroom die ze nodig hebben sterk toenemen en zelfs verdubbelen. Ook al heb je vandaag nog geen elektrische auto of warmtepomp, de kans is reëel dat dat in de komende jaren wel het geval zal zijn. Door je dak vol zonnepanelen te leggen, ben je klaar om dat bijkomende elektriciteitsverbruik te dekken. Je anticipeert dus op je toekomstige verbruik.”
Zonnepanelen verdienen zichzelf altijd terug, en de terugverdientijd van een dak vol zonnepanelen verschilt niet zo heel veel van een half dak.
Als je je dak meteen vollegt, hoef je maar één keer installatiekosten betalen.
Kan je niet beter wachten?
“Je bespaart kosten als je nu al je dak vol legt. Als je je dak voor de helft vult met zonnepanelen - afgestemd op je huidige verbruik - en je merkt later dat je er toch meer nodig hebt, dan moet er nog eens een installateur komen die vervoer, opstartkosten en arbeidsuren doorrekent. Mogelijk moet ook je omvormer vervangen worden. Daarom is het goed om je niet te baseren op je huidige verbruik, maar te beginnen met een berekening die je hele dak vol zonnepanelen voorstelt. Daarna kan je kijken wat voor jou het meest rendabele punt is. Zonnepanelen verdienen zichzelf altijd terug, en de terugverdientijd van een dak vol zonnepanelen verschilt niet zo heel veel van een half dak.”
Wordt het snel complex als je veel stroom produceert en (nog) niet veel verbruikt?
“Dat is een veelgestelde vraag. Er zijn namelijk nog veel vooroordelen rond zonnepanelen die stammen uit de periode van groenestroomcertificaten en terugdraaiende tellers. Die context heeft gezorgd voor bepaalde ideeën en opvattingen, maar die zijn niet meer geldig vandaag de dag met de digitale meter.”
“Met de terugdraaiende teller dacht je op jaarbasis: je had er belang bij om je productie op een heel jaar ongeveer gelijk te houden met je jaarlijkse verbruik. Als je een digitale meter hebt, dan is je eigen verbruik iets anders: het is de energie die je kan verbruiken terwijl je produceert. Op het moment zelf dus. Dat heet “zelfverbruik”: je produceert stroom en op hetzelfde moment ga je die stroom ook weer gebruiken. Je moet hier dus veel sneller rekening houden met je eigen gedragspatronen.”
“Voor de stroom die je produceert maar niet zelf verbruikt, krijg je een vergoeding als je die terug injecteert op het net. Dit zorgt voor een heel ander terugverdienmodel. Bij een terugdraaiende meter maakte het niet uit wanneer je de stroom verbruikte. Met een digitale meter wel. Door de injectievergoeding brengt ook de geïnjecteerde stroom op. Zelfs met een beperkt injectietarief, is je installatie rendabel. Al blijven de kilowatturen die je onmiddellijk zelf verbruikt, de meest rendabele.”
Voor de stroom die je produceert maar niet zelf verbruikt, krijg je een vergoeding als je die terug injecteert op het net. Daar ligt je terugverdienmodel.
Hoe regel je je zelfverbruik?
“Het is een rendabele case als je je elektrische apparaten slim stuurt. Stel je apparaten zo in dat ze beginnen werken als je zelf stroom produceert. Laad je elektrische wagen bijvoorbeeld op op een thuiswerkdag, of in het weekend. Er zijn allerlei snufjes en programma's die je helpen om je zelfverbruik te verhogen. Eens je snapt hoe zelfverbruik werkt, is het niet zo moeilijk meer.”
Moet je dan ook een thuisbatterij aanschaffen als je veel energie opwekt met je zonnepanelen?
“Een batterij is inderdaad een manier om je zelfverbruik te optimaliseren, maar is niet noodzakelijk om de investering in zonnepanelen te verantwoorden. Eerder nog een extraatje. Je laadt je batterij op wanneer je stoom produceert met je zonnepanelen, en je kan die stroom weer gebruiken wanneer er bijvoorbeeld weinig zon schijnt en de prijzen om stroom van het net te gebruiken hoog zijn. Ook hier geldt: het is niet voor iedereen een goed idee of interessant. Maar als je kiest voor een batterij, doe het dan slim.
- Maak altijd een goede inschatting voor wat je nodig hebt. Als je zonnepanelen hebt en een digitale meter, dan kan je via Fluvius precies zien hoeveel je verbruikt en produceert. Je moet daarvoor gratis de kwartierwaarden activeren in MyFluvius. Na een jaar kan je een perfecte inschatting maken of je een batterij nodig hebt of niet.
- Een batterij is niet per se een klassieke thuisbatterij. De batterij van een elektrische auto kan ook dienen om stroom in op te slaan, zeker als je in de toekomst bidirectioneel kan laden, en een (warmtepomp)boiler kan water opwarmen op kracht van de zonnepanelen. Dan heb je warm water voor de hele dag. Ook dat is een batterij, maar een thermische.
“Zonnepanelen zijn dus de eerste stap. Je kan extra rendement krijgen door een batterij op voorwaarde dat ze goed gedimensioneerd is. Koop niet zomaar een dure, grote batterij want dat gaat nooit renderen als je je verbruiksprofiel niet kent. Je kan dan wel stroom opslaan in de lente en zomer, maar in de herfst en winter is die batterij vaak compleet onderbenut. Op die manier verdien je je investering niet terug. Er zijn betere manieren om je zelfverbruik te controleren en zo tot een positief financieel plaatje te komen.”
Koop niet zomaar een dure, grote batterij want dat gaat nooit renderen als je je verbruiksprofiel niet kent.
Elektrische wagens zullen steeds vaker voorkomen.
Wat voor energiecontract kies je best als je veel zonnepanelen hebt of wil plaatsen?
“Je kiest voor een contract met een injectietarief. Je kan kiezen voor een vast contract of voor een variabel contract, afhankelijk van wat je zelf wil. Wil je zekerheid en een constante prijs? Kies dan voor een vast contract. Je zal niet de scherpste prijs hebben, maar je komt ook niet voor verrassingen te staan. Er zijn daarnaast ook mensen met zonnepanelen en een batterij die een dynamisch contract hebben. In plaats van elke maand de prijs te zien veranderen, varieert hun prijs doorgaans per uur. Als je goed weet wat je doet, kan je daar zelfs geld mee verdienen. Wanneer er veel wind en zon is, kan het zo zijn dat de productie van energie in België hoger ligt dan de vraag. In dat geval krijg je te maken met negatieve stroomprijzen. Als je dan stroom gaat gebruiken, kost het je dus niks. Omdat er al zo veel energie is, kan het net niks meer doen met jouw opgewekte zonnestroom en je zou er dus voor moeten betalen om die stroom in het net te injecteren. Op dat moment is het een goed idee om je zonnestroom te gebruiken of je batterij op te laden. Zo maak je dubbel winst. Je moet er dus wel echt mee bezig zijn en je apparaten slim sturen, anders kan je energierekening hoog uitvallen. Dynamische tarieven zijn dus zeker nog niet voor iedereen een goed idee.”
Al die slimme technieken gaan gepaard met investeringen. Is dit financieel haalbaar voor de meeste mensen?
“Financieel gezien zijn er drempels, daar kunnen we niet omheen. Het beste wat je dan kan doen, is het stap voor stap aanpakken. Zonnepanelen, die zichzelf altijd terugverdienen, zijn stap 1. De panelen gaan minstens 25 jaar mee. Je hebt ze na een aantal jaar terugverdiend en daarna zijn die panelen alleen maar winstgevend. Daarna kan je denken aan stap 2 en 3, zoals een batterij of een dynamisch energiecontract. Zorg er wel steeds voor dat je opties in elk geval open liggen. Kies bijvoorbeeld al direct voor een hybride omvormer, die samen kan werken met een batterij.”
Meer weten over de prijzen, premies en terugverdientijden van zonnepanelen? Lees dit artikel van Livios!
Kan je ook te veel panelen op je dak leggen?
“Technisch is dat geen probleem, maar er zijn wel beperkingen. Een dak vol zonnepanelen op een heel grote woning kan betekenen dat je een omvormer nodig hebt met een vermogen van meer dan 10 kVa (kilovoltampère). Dit is bijna nooit interessant voor een particulier. De regelgeving houdt in dat zo’n installatie standaard beschouwd wordt als een bedrijfsinstallatie. Bijgevolg moet je een registratie als zelfstandige aanvragen en over een btw-nummer beschikken. En je riskeert een belasting te moeten betalen op de injectievergoeding. Dat maakt het allemaal minder interessant. Met ODE Vlaanderen zijn we daarom vragende partij om die begrenzing weg te werken. Ook moet je opletten dat de elektrische aansluiting geschikt is voor een grote installatie. Dit kan extra kosten geven."
Heb je nog goede raad voor toekomstige bouwers?
“Kies niet voor technieken die geen toekomst hebben en later enkel voor problemen zorgen. Dat is bijvoorbeeld al het geval met fossiele cv-ketels. Het is een technologie zonder toekomst. Door alles wat met de EPB-wetgeving te maken heeft, is het bijna onvermijdelijk dat je een nieuwe woning energiezuinig en duurzaam bouwt. Het is de logische keuze. Mensen die renoveren, bijvoorbeeld zonder architect, zou ik willen waarschuwen. Duurzaam bouwen of niet: dat is een valse keuze. Als je nu investeert in bv. een badkamer in plaats van goede isolatie, dan zal je woning op termijn minder waard zijn, of moeilijker te verkopen omdat het niet energiezuinig genoeg is.”
Waar kan je terecht als je vragen hebt rond zonnepanelen of je eigen energieproducten?
“Energiehuizen kunnen raad en advies geven. Dit is een neutrale bron die je kan contacteren. Installateurs van zonnepanelen kunnen je ook verder helpen, maar de kans is groter dat je dan te maken krijgt met verschillende perspectieven en invalshoeken. Vraag dus raad aan verschillende vakmensen.”
ODE is de sectororganisatie voor duurzame energie in Vlaanderen en werkt aan een 100% hernieuwbaar energiesysteem. ODE brengt ruim 300 bedrijven, kenniscentra, universiteiten en organisaties samen om aan belangenbehartiging en kennisuitwisseling te doen. ODE Vlaanderen is de spreekbuis van de duurzame energiesector in Vlaanderen.