Met een warmtepomp kan je je woning energiezuinig verwarmen door bijvoorbeeld warmte uit de buitenlucht te halen. Als je op zoek gaat naar zo’n warmtepomp, dan merk je al snel dat er een verschil wordt gemaakt tussen monobloc en split warmtepompen. Dit zijn twee varianten waarin je een warmtepomp met lucht als bron kan kiezen. Maar wat is het verschil tussen split en monobloc?
In het kort:
Zowel monobloc als split warmtepompen kunnen uit twee eenheden bestaan. Het verschil zit hem erin dat bij een monobloc de volledige koelkringloop in de buitenunit vervat zit, waardoor er geen koelleidingen maar verwarmingsleidingen van de buiten- naar de binnenunit lopen. Bij een split-unit lopen er wel koelleidingen van buiten naar binnen. Split-units zijn compacter en goedkoper, maar de monobloc heeft weer een beter rendement. Zowel de hybride als all-electric warmtepompen zijn in deze twee uitvoeringen op de markt. Welk type kies je best?
Twijfel je nog tussen een geothermische warmtepomp of een warmtepomp met lucht als bron? Hier staat alles wat je moet weten om de juiste keuze te maken.
Elke situatie is anders
Er zijn goede redenen om te kiezen voor zowel de split als de monobloc variant. Elke situatie is anders, dus je gaat best eventjes na wat jij belangrijk vindt. De prestatie, het formaat en de prijs zijn vaak doorslaggevend. We gingen ten rade bij Anne Saeys van Bosch, die ons uitlegde hoe je best de keuze maakt tussen een split of monobloc warmtepomp.
Split-units zijn compacter en goedkoper, maar de monobloc heeft weer een beter rendement."
- Prestatie en COP
Anne: “Een monobloc toestel heeft een hoger rendement. Bij de monobloc-uitvoering zit de verdamper namelijk in de buitenunit en deze is qua formaat groter dan bij de split-uitvoering. Dat is niet voor niets. De monobloc heeft namelijk een groter verdamperoppervlak beschikbaar voor de warmteoverdracht van de energie van de buitenlucht. Hierdoor haalt de monobloc een hoger rendement (COP). Doordat hij efficiënter energie uit de buitenlucht kan halen, heeft hij ook een hoger temperatuurbereik. En dat kan weer handig zijn voor in de renovatie, waar soms wat hogere aanvoertemperaturen gevraagd worden dan in nieuwbouw. Ook voor het bereiden van warm water kan dit gunstig uitpakken.”
- Geluid
“Een monobloc heeft een grotere ventilator. Dit betekent dat eenzelfde hoeveelheid lucht verzet kan worden - en dus warmte gewonnen kan worden - met een lager toerental. Dit betekent minder bewegingen en dus ook minder geluid.”
- Afmetingen en plaats
“Een split-uitvoering is kleiner en compacter. Dit betekent dat het buitendeel makkelijker weg te werken is, en bijvoorbeeld aan de gevel kan hangen. Een monobloc buitenunit is forser, en dus moet er rekening gehouden worden met de windbelasting en het gewicht. Als er geen plaats is om het buitendeel op een plat dak, carport of tuin te plaatsen, dan kan dit een reden zijn om voor de meer compacte split te kiezen.”
- Prijs
“De split-uitvoering van de lucht-waterwarmtepomp is goedkoper dan de monobloc. Dat heeft vooral te maken met de productiemethode. De buitendelen van split-systemen worden geproduceerd door de bedrijven die ook de airco-buitendelen in grote massa produceren. Daar zitten internationaal grote aantallen in, en dat heeft zijn weerslag op de prijs. Bij ons worden monobloc-units door het Bosch-concern in Zweden gebouwd, op basis van eigen technisch ontwerp. Het verschil in techniek en schaalgrootte zie je terug in de prijs.”
- Koudemiddel en kennis
“Bij het split-systeem is de leiding tussen buiten- en binnenunit gevuld met koudemiddel. Bij een monobloc zijn de leidingen gevuld met water, omdat de condensor in de buitenunit zit. De leidingen van een monobloc zijn daardoor vorstgevoeliger, en dat betekent dat de leidingen goed geïsoleerd moeten worden en/of onder de grond moeten worden gevoerd. Gebeurt dat niet, dan verliest je systeemrendement en ben je het voordeel kwijt van een monobloc warmtepomp. Anderzijds is het vanuit ecologisch standpunt goed om te weten dat koudemiddel meestal zeer slecht is voor het milieu. Koudemiddelen zijn erg zware broeikasgassen die veel sterker zijn dan CO2.”
- Installatie
“Omdat de installateur bij een splitsysteem met koudemiddel moet werken, heeft hij een certificering voor F-gassen nodig. Installateurs zonder deze diploma’s mogen wél een monobloc warmtepomp aansluiten, maar dus geen splitsysteem.”
Of je nu kiest voor split of monobloc: elk systeem heeft voor- en nadelen. Het is goed dat je kijkt naar wat jij belangrijk vindt."
Soorten monobloc warmtepompen en hun prijs
Monobloc systemen ontlenen warmte van de buitenlucht om je woning en eventueel ook je sanitair water duurzaam te verwarmen.
1. monobloc lucht-waterwarmtepomp
Een monobloc lucht-waterwarmtepomp onttrekt warmte aan de buitenlucht en geeft die af aan je cv-water en eventueel ook je sanitair water. Het gaat doorgaans om één grote buitenunit.
Richtprijs: € 8.000 à 13.000 (excl. btw, incl. plaatsing).
2. monobloc hybride warmtepomp
Hier gaat het om een combinatie van een lucht-waterwarmtepomp en een condensatieketel in één behuizing. Deze unit staat dan ook binnen in je woning. Het grootste deel van het jaar verwarm je met de warmtepomp. Is het echter goedkoper om met de cv-ketel te verwarmen (bijvoorbeeld als het erg koud is buiten)? Dan neemt de condensatieketel het over. Let op: hou er rekening mee dat de compressor van de warmtepomp geluid kan produceren. Lees hier onze tips voor een stille warmtepomp.
Richtprijs: € 5.500 à 12.500 (excl. btw, incl. plaatsing).
Vanwege het technische ontwerp zijn monobloc systemen duurder dan split-systemen. Ook de productiemethode speelt een rol bij de prijs. Bedrijven produceren de onderdelen van split-warmtepompen namelijk in grotere oplage ook voor airco’s bv.) dan bij monobloc warmtepompen.
Soorten split warmtepompen en hun prijs
1. Split lucht-waterwarmtepomp
Een lucht-water split warmtepomp onttrekt warmte aan de buitenlucht met een buitenunit. Het systeem ‘verpompt’ die opgewekte warmte dan van buiten naar binnen via een koelvloeistof in een gesloten circuit. Vervolgens geeft de warmtepomp die warmte af aan je cv-water, waarna dat warme water naar je vloerverwarming, of radiatoren op lage temperatuur vertrekt.
Prijs lucht-water warmtepomp: € 5.000 à 9.000 (excl. btw en incl. plaatsing).
2. Split lucht-luchtwarmtepomp
Ook dit type split warmtepomp haalt zijn warmte uit de buitenlucht met een buitenunit. Alleen geeft dit systeem die warmte niet af aan je cv-water, maar aan de lucht in je woning. Dat gebeurt via één of meer binnenunits die warme lucht in je woning blazen. Op warme dagen kan je de werking van zo’n split warmtepomp gewoon omdraaien en het systeem als airco gebruiken.
Prijs lucht-lucht warmtepomp: € 4.000 à 7.000 (excl. btw en incl. plaatsing).
3. Split hybride warmtepomp
Een hybride warmtepomp combineert een lucht-water warmtepomp met een condensatieketel. Dit ‘slimme systeem’ kiest altijd de meest voordelige verwarmingsmethode op basis van de buitentemperatuur, de energieprijzen, … Het grootste deel van het jaar verwarm je je woning met de warmtepomp. Die kan bestaan uit één behuizing, maar deze warmtepomp is dus ook verkrijgbaar in een split-versie. Prijs hybride warmtepomp: € 8.000 à 15.000 (excl. btw en incl. plaatsing)
Voor- en nadelen op een rijtje
Welk type warmtepomp het meest geschikt is voor jouw woning, is afhankelijk van je situatie en wensen.
Voordelen monobloc warmtepompen
- Betere prestaties: kies je voor een monobloc warmtepomp? Dan geniet je van een hoger haalbaar rendement. Dat komt voornamelijk door het grotere verdamperoppervlak voor de overdracht van de warmte uit de buitenlucht. Kortom, een monobloc haalt efficiënter energie uit de buitenlucht en heeft daardoor een groter temperatuurbereik.
- Makkelijker om te plaatsen: een monobloc warmtepomp is makkelijker om te plaatsen omdat er geen koeltechnische leidingen tussen een binnen- en buitenunit nodig zijn , dus heb je geen koeltechnieker nodig. Door die vlotte montage spaar je ook installatiekosten uit.
- Stillere werking: door de grotere ventilator draaien monobloc warmtepompen op een lager toerental. Daardoor werkt zo’n installatie dus stiller dan een split warmtepomp.
- Geen gebruik van koelmiddel in de koeltechnische leidingen tussen binnen- en buitenunit: een monobloc werkt met water omdat de condensor in de buitenunit zit. Koelmiddel kan erg schadelijk zijn voor het milieu.
Nadelen monobloc warmtepompen
- Grotere afmetingen: omdat de verdamping en condensator in 1 unit zitten, is een monobloc warmtepomp doorgaans groter dan een split-variant. Een monobloc unit kan bv. 140 cm hoog zijn, tegenover 80 cm bij een unit van een split-systeem. Heb je geen plaats voor een monobloc warmtepomp binnen of buiten je woning? Dan kies je beter voor de compactere split-variant. Bosch heeft inmiddels ook horizontale monobloc modellen, die breder zijn, maar minder hoog.
- Grotere investering: Beperkingen bij de plaatsing: de unit moet op max. 1 à 2 m van de buitenmuur komen en ook zo dicht mogelijk bij je cv-installatie (minder dan 4 m).
Voordelen split warmtepomp
- Goedkoper: fabrikanten produceren nog altijd meer onderdelen voor split warmtepompen dan voor monobloc varianten. Het logische gevolg? Een split warmtepomp komt gemiddeld goedkoper uit dan een monobloc warmtepomp.
- Flexibiliteit qua locatie: een monobloc warmtepomp moet zo dicht mogelijk bij je buitenmuur komen. Bij een split warmtepomp is dat niet zo. Dankzij de laatste technologieën mag er zelfs 20 à 25m afstand tussen de binnen- en buitenunit zitten. Door die flexibiliteit vind je altijd een geschikte locatie voor je buitenunit.
- Stille binnenunit: bij een split unit warmtepomp zitten de onderdelen die geluid produceren in de buitenunit. De binnenunit werkt dus zo goed als geruisloos. Zorg ervoor dat je buitenunit ook zo weinig mogelijk lawaai maakt met deze tips.
- Compactere binnen- en buitenunit: omdat de onderdelen van een split warmtepomp verdeeld zijn over meerdere units, zijn deze units ook behoorlijk compact. Terwijl een monobloc warmtepomp binnen of buiten je woning grotere afmetingen heeft en dus heel wat plaats inneemt.
Nadelen split warmtepomp
- 2 of meer units in plaats van 1: bij een split-warmtepomp moet je sowieso een buitenunit en één of meerdere binnenunits plaatsen. Ook al zijn die units best compact, heb je dus zowel binnen als buiten plaats nodig voor deze units.
- Arbeidsintensieve plaatsing: een split warmtepomp vervoert de warmte tussen de buiten- en de binnenunits met speciale koelleidingen. Door het aanleggen van deze leidingen neemt de montage meer tijd in beslag dan bij een monobloc warmtepomp. Zo lopen ook de arbeidskosten hoger op.
- Koelmiddel in de leidingen: koelmiddel is een zwaar broeikasgas dat een grote impact heeft op het milieu.
- Iets minder efficiënt: door de grotere afmetingen van een monobloc variant haalt zo’n systeem de warmte efficiënter uit de buitenlucht dan een splitsysteem met een kleinere buitenunit. Bij een split warmtepomp ligt het rendement daardoor iets lager.
Dit artikel is geschreven door de Ecobouwers-redactie, in samenwerking met Bosch. Ecobouwers heeft als doel duurzame projecten, materialen of diensten in de kijker te zetten om duurzaam (ver)bouwen te stimuleren in Vlaanderen. Wil je als professional zelf een duurzaam project, materiaal of dienst in de kijker zetten? Stuur je vraag gerust naar info [at] ecobouwers.be (info[at]ecobouwers[dot]be).