Toen eigenaars Tom en Daisy voor het ontwerp van hun woning aanklopten bij hun architectenbureau, hadden ze nog niet aan houtbouw gedacht. Het waren de architecten die hen overtuigden van deze duurzame bouwmethode. Dit project was uitdagend, want de woning maakt deel uit van gesloten bebouwing. Daarom wisten alle partijen van bij het begin dat nauwkeurige metingen voor de prefab elementen cruciaal zouden zijn, zodat de CLT-structuur past binnen de beperkte ruimte tussen de bestaande muren.
Slimme indeling
De nieuwbouwwoning van Tom en Daisy ligt aan de stadsrand van Gent en ligt aan een drukke spoorlijn. De leefruimte bevindt zich daarom achteraan het huis, evenals de keuken en eetkamer, zodat ze contact hebben met de stadstuin in plaats van met de drukte aan de voorgevel. De ruimtes vooraan doen dienst als (fietsen)berging en badkamer, en op de eerste verdieping als bureau. Op de garage met plat dak werd een groendak voorzien met planten, waardoor het dak een soort van groene zone wordt in plaats van een doordeweekse garage met plat dak. Bovendien geeft het groendak een mooi uitzicht vanuit de badkamer. Een win-win voor de bewoners én de buurt.
Duurzaam plaatje
Het waren de architecten die hen overtuigden van de meerwaarde van houtbouw. Maar alles valt en staat met een goede uitvoering. Hannes en Natalie van architectenbureau Studio HAAN gingen daarom langs bij Woema - een aannemer gespecialiseerd in houtbouw - om samen te werken. Simon Suys, zaakvoerder bij Woema, leg uit hoe die houtskeletbouw precies ineen steekt: “De woning van Tom en Daisy werd gerealiseerd in CLT: cross-laminated timber. Dit type houtskelet heeft kruislings verlijmd hout, waardoor een sterk en stabiel geheel ontstaat. Daarna werd het skelet geïsoleerd met stijve houtwolplaten. Houtwol is een ecologisch isolatiemateriaal, dat wordt gemaakt van reststromen uit houtzagerijen. De platte daken werden geïsoleerd met rotswolisolatie. De gepleisterde zones werden uitgevoerd in gerecycleerde EPS. Dit is geen bio-ecologisch materiaal, maar er wordt wel een tweede bestemming gegeven aan verpakkingsafval. Het afval wordt gezuiverd en verkleind tot de initiële korrel, die bestaat uit 98% lucht en dus weinig materiaal met een klimaatimpact.”
Simon: “Goede isolatie met bio-ecologische materialen waren erg belangrijk in het project. Maar zonder goede ramen en deuren, geen mooi, gesloten geheel.” Tom en Daisy kozen voor hout-aluminium ramen van Mondian: hoogwaardig schrijnwerk, zowel qua afwerking en naar energieprestatie. Raf Grieten, zaakvoerder bij Mondian, legt uit: “Houten ramen hebben wat de slechte naam naar onderhoud, maar hout-aluminium heeft dit nadeel niet. Bijkomend zijn de hout- aluminium ramen van het type LINEA heel strak qua design, het aanzicht is nog slanker dan aluminium schrijnwerk. De afgelopen jaren is hout-alu schrijnwerk ook een stuk interessanter geworden qua prijs waarbij deze eigenlijk op gelijkaardig niveau komen als standaard aluminium schrijnwerk.” Tom en Daisy kozen voor drievoudig glas voor hun nieuwbouw. Op die manier gaat er weinig warmte verloren via het buitenschrijnwerk - wat normaal gezien wel een grote verliespost is.
“De afgelopen jaren is hout-alu schrijnwerk ook een stuk interessanter geworden qua prijs waarbij deze eigenlijk op gelijkaardig niveau komen als standaard aluminium schrijnwerk.”
BIM als efficiënte werkwijze
Het is nog niet overal gekend, maar dit project is verwezenlijkt aan de hand van een BIM-model. BIM staat voor Building Information Modeling, letterlijk vertaald: het maken van een informatiemodel voor het bouwwerk. Simon Suys werkt al jaren met dit systeem: “Alle informatie voor het project wordt gecentraliseerd in één 3D-model, waardoor de samenwerking tussen de architecten, ingenieurs en onze bouwteams erg goed kunnen verlopen. Op die manier kan er prefab gewerkt worden en zijn alle aannemers goed op de hoogte. Uit het BIM-model komen bijvoorbeeld de kozijnmaten die we dan doorgeven aan Mondian. De houtbouw valt zo samen met het bestellen van het schrijnwerk en wordt alles opeenvolgend geleverd. Voordeel? De bouw valt niet stil en het gebouw is binnen enkele weken wind- en waterdicht.”
“Werken met prefab vermindert de stress die vaak gepaard gaat met last minute beslissingen of onverwachte problemen op de werf.”
Snelheid troef
Tijdens de sloop en heropbouw van hun woning zouden Tom en Daisy intrekken bij hun ouders, maar hun bedoeling was om deze situatie zo kort mogelijk te laten duren. Ze wilden hen niet onnodig tot last zijn. “Door de keuze voor prefab en CLT heeft die periode gelukkig niet lang geduurd,” vertelt Simon. “Omdat de volledige structuur van het huis vooraf is bepaald en we alles ter plaatse monteren, creëer je een kortere bouwtijd. Dit vermindert de stress die vaak gepaard gaat met last minute beslissingen of onverwachte problemen op de werf. Van het bepalen van de locaties van de stopcontacten tot materiaalkeuzes: Tom en Daisy waren altijd op de hoogte in functie van budget waardoor er geen onaangename verrassingen opdoken. Uiteindelijk verliep de oplevering van het project heel vlot. Binnen 6 maanden was het huis klaar.”
Elk project kent uitdagingen. De woning van Tom en Daisy maakt deel uit van een gesloten bebouwing, en daarom is een nauwkeurige meting voor prefab elementen cruciaal. “Een paar centimeter mis, en de CLT-structuur past niet binnen de beperkte ruimte tussen de bestaande muren,” legt Simon uit. “Ook uitdagend waren de turbulente tijden van prijsstijgingen en economische onzekerheid, die zorgden voor schommelingen in het financiële plaatje. Daarom zijn er altijd eerlijke gesprekken gevoerd tussen ons, bouwheren Tom en Daisy en alle partners. Dit leidde onder andere tot aanpassingen in materiaalkeuzes voor de gevel om de kosten te drukken. Uiteindelijk is dit project voor 440.000 euro afgewerkt.”
Dit artikel is geschreven door de Ecobouwers-redactie, in samenwerking met Mondian. Ecobouwers heeft als doel duurzame projecten, materialen of diensten in de kijker te zetten om duurzaam (ver)bouwen te stimuleren in Vlaanderen. Wil je als professional zelf een duurzaam project, materiaal of dienst in de kijker zetten? Stuur je vraag gerust naar info [at] ecobouwers.be (info[at]ecobouwers[dot]be).