Net buiten Brussel bouwden Jan en Veerle hun circulaire droomwoning. Ze transformeerden een oud huis uit 1942 tot een moderne oase van licht en rust, met grote ramen die het landschap kaderen. “We wilden uitdrukkelijk ecologische materialen en een toekomstgerichte opbouw in onze woning. Niet elke aannemer of architect is daarmee bekend, dus goede vakmensen vinden, is essentieel,” vertelt Veerle.
Bekijk hier de woningfiche met technische info
Hoe is het idee ontstaan om dit avontuur te starten? Waarom kozen jullie voor een dergelijke grondige verbouwing? Lagen er ook andere ideeën op tafel?
“Een grondige verbouwing was eigenlijk de enige mogelijkheid. Het huis was uitgeleefd en oud, dus zo’n renovatie was noodzakelijk. Niet verwonderlijk, want het bouwjaar van het oorspronkelijke gebouw was 1942. De woning werd volledig ontmanteld, en bij afbraak moesten we het nog eens vaststellen: rotte plafonds, versleten balken.. Uiteindelijk hebben we de stevige basisstructuur van de kelder behouden en rond enkele binnenmuren hebben we een nieuwe woning heropgebouwd. Een kleine verbouwing zou zinloos geweest zijn. Beter in één keer goed.”
Jullie woning is een goed voorbeeld van circulair bouwen. Heel wat materialen zijn lokaal van oorsprong en de woning is toekomstgericht ingedeeld. Hoe zijn jullie tot dit idee gekomen? En waarom maakte jullie die keuze?
“Voor ons was toekomstgericht en circulair bouwen een evidentie. We zijn al lang bezig met milieuvriendelijk leven en dragen dit ook graag uit. In 2018 bezochten we woningen tijdens de Ecobouwers Opendeur om inspiratie op te doen voor ons eigen project. We wilden het ecologisch aanpakken, en daarvoor konden we wel wat technische hulp gebruiken. In de woning van een opensteller ontmoetten we een aannemer: PUUR Bouwen. Die leek ons erg betrouwbaar. Ook was er een sterke visie en grote materialenkennis aanwezig. Zo’n partner leek ons handig om mee samenwerken, in plaats van alles zelf nog te moeten uitzoeken.”
“We kozen heel uitdrukkelijk voor ecologische materialen die niet zwaar wegen op het klimaat: geocell, cellulose en kalkhennep. Maar ook leempleister van BC Materials bijvoorbeeld. Zij recupereren leem van Brusselse werven en verwerken het ter plekke. Zo krijg je een heel korte keten, wat ook weer positief is voor het milieu. Onze gevel werd opgebouwd uit duurzaam hout met de naam Accoya. Accoya is gemodificeerd naaldhout, geacetyleerd met azijnzuur. Dit proces zorgt voor zeer vormstabiel en rotbestendig hout. Het is tegenwoordig erg populair in de circulaire, biobased bouwwereld. Onze dak- en gevelpannen zijn van Wienerberger en werden gemaakt uit lokale, gebakken klei. Ze zijn bovendien herbruikbaar, dus ze passen perfect in onze circulaire visie.”
“Ook qua opbouw hebben we het toekomstgericht aangepakt. In de woning zelf bevindt zich een gastenverblijf dat later kan dienen als kangoeroewoning. Zo is ons huis voorbereid op alle levensfases en hoeven we niets af te breken of opnieuw te bouwen.”
Is het makkelijk om circulair te bouwen? Vind je vlot bouwpartners?
“Circulair bouwen is een mindset die je moet meenemen vanaf het eerste moment. Als je het circulaire, duurzame aspect telkens meeneemt, hoeft het niet moeilijk te zijn. Wel hebben we een heel aantal architecten moeten contacteren. Uiteindelijk hebben we iemand gevonden met wie het goed klikte en die begreep wat we precies met de woning wilden doen. Echt vergaand duurzaam bouwen ligt voor veel architecten buiten de comfortzone. Daarom hebben we zelf ook veel in handen genomen met steun van onze aannemer, PUUR Bouwen. Onze architect Stijn Speltincx stond heel open om zijn plannen aan te passen, bijvoorbeeld voor de keuze van het gebruik van minder staal en beton. Erg fijn!”
Wat bleek? De ecologische aannemer was niet duurder dan de klassieke aannemer
Wat is het meest bijzondere element aan jullie woning? Waar zijn jullie het meest trots op?
“We zijn erg trots op de uitstraling van de woning. Het is uiteindelijk een combinatie geworden van antracieten kleipannen en verticale latten van hout. Die twee elementen samen zorgen voor een prachtige gevel. Zelfs wandelaars komen soms zeggen dat ze ons huis zo mooi vinden! Het feit dat het dan ook nog eens zo ecologisch en circulair mogelijk gebouwd is, maakt het extra speciaal.”
Is circulair bouwen ook duurder bouwen?
“Dat zou je misschien denken, maar in ons geval was dat helemaal niet zo. We hebben twee prijzen van aannemers gekregen, en wat bleek? De ecologische aannemer was niet duurder dan de klassieke aannemer. Dus dan was de keuze snel gemaakt. We kozen uiteindelijk wel voor drievoudige beglazing, een investering die zichzelf op termijn terugverdient. We hebben lang gezocht naar een bedrijf voor zogenoemde minimal windows: dat zijn ramen met een minimaal frame zodat je de tuin en omgeving echt naar binnenhaalt. Dat is weer een mooie combinatie van duurzaamheid en esthetiek, maar niet evident om dat tegen een goede prijs te vinden. Na wat zoeken is het ons toch gelukt.”
“Voor de binnenafwerking waren we op zoek naar leempleister. Dat proces verliep goed, en de afwerking is werkelijk prachtig, maar het plaatsen van de leempleister was minder evident. Daar hebben de werkmannen heel veel extra uren moeten insteken, en dat maakt het dan natuurlijk ook een beetje duurder.”
“Ook voor de technieken was onze visie duidelijk: beter een stevige investering in het begin, die op termijn rendeert en volledig duurzaam is. Zo werd er een geothermische warmtepomp geplaatst, hebben we zonnepanelen, vloerverwarming, goede ventilatie enzovoorts. We hebben voor die beslissingen goede ondersteuning gekregen van Ecopuur, die zich specialiseren in duurzame technieken.”
Zouden jullie achteraf iets anders doen?
“We zijn heel tevreden over de keuzes die we gemaakt hebben, maar we hebben één fout gemaakt bij de start van ons project. De architect had alles al uitgetekend en de ingenieur was klaar met de berekeningen. Met die plannen werd er een aannemer gezocht, terwijl je bij ecologisch bouwen best met beiden samen begint. De stabiliteitsberekening van een klassieke bouw is wat anders en zwaarder dan een ecologische bouw. Er moesten dus nog heel wat aanpassingen gebeuren in onze plannen. Daar hebben we tijd verloren omdat de ingenieur sommige berekeningen heeft moeten herzien. We zijn wel content van de keuze om de suggesties van de aannemer te volgen. PUUR Bouwen heeft heel wat materialenkennis en vakmanschap in petto. Ze hebben een duidelijke visie over bio-ecologisch, gezond en duurzaam bouwen en zo hebben we écht een ecologisch huis kunnen bouwen.”
Welke tips zou je toekomstige (ver)bouwers willen meegeven?
“Kies voor een partners met ruime ervaring in ecologische materialen en bouwtechnieken. Een aannemer en architect die gedreven zijn om hun kennis bij te schaven met vernieuwingen op de markt. Met een architect moet je echt de juiste klik hebben. En onze architect stond heel erg open voor de keuzes die wij maakten. Goede vakmensen vinden: dat is de basis van je (ver)bouwproject.”
Dit artikel is geschreven door de Ecobouwers-redactie, in samenwerking met Puur Bouwen. Ecobouwers heeft als doel duurzame projecten, materialen of diensten in de kijker te zetten om duurzaam (ver)bouwen te stimuleren in Vlaanderen. Wil je als professional zelf een duurzaam project, materiaal of dienst in de kijker zetten? Stuur je vraag gerust naar info [at] ecobouwers.be.
