Het cohousingproject de Okelaar toont de kracht van samenwerking duidelijk aan. De grootte van het project maakt dat de kaart van ecologische renovatie volop getrokken kan worden. Met ruimte voor experiment. Deze woning ontving een eervolle vermelding van de jury van Ecobouwers Renovatie van het Jaar 2017.
Mia en Joost zijn de initiatiefnemers van De Okelaar. “Toen we elkaar in 2008 ontmoetten, bleek al gauw dat we een oude gemeenschappelijke droom hadden: een samenwoonproject opstarten. Drie jaar lang bezochten we tal van voorbeelden om ons te inspireren. De pijlers die we wilden waarmaken kregen vorm: ecologisch, sociaal, spiritueel. Eens de basislijnen daarvan helder waren, duurde het niet lang meer voor we onze plek vonden: De Okelaar in Wolvertem.”
Oude gebouwen krijgen nieuwe bestemming
Een mooie site met een een oud klooster (1870), een lagere school (1905) en een kleuterschool (1962). Al deze gebouwen werden met veel zorg gerenoveerd, zonder de volumes uit te breiden. Op een terrein van 30 are kwamen er 23 woningen, 6 kamerwoningen en een groot multifunctioneel paviljoen. Dat doet dienst als ontmoetingscentrum.
Voordelen schaalgrootte
“Door samen te werken met 23 bouwers, bereik je een schaalgrootte die het toelaat om materialen goedkoper in te kopen. Aannemers kunnen efficiënter werken. Als groep waren we in staat om werknemers in dienst te nemen, dat is goedkoper dan zelfstandige aannemers. Daarnaast hebben we zoveel mogelijk zelf gedaan. Gelukkig hadden een aantal leden van onze cohousinggemeenschap al heel wat ervaring met bio-ecologisch bouwen."
"We hebben een aantal werkkampen georganiseerd en regelmatig krijgen we internationale vrijwilligers over de vloer. Zo hebben we één van de goedkoopste cohousingprojecten in België kunnen realiseren, waardoor er bij de bewoners een grote sociaal-economische mix is.”
Ecologische experimenten
Tijdens de bouw heeft men geen toegevingen gedaan op ecologisch vlak, integendeel, er was ruimte voor experiment. “De bepleistering van onze achtergevel met een leempleister van eigen receptuur, een bio-chape op basis van grof zand, kalk en gehakseld stro."
"De groendaken op 45 graden dakhelling zijn uniek.” Zes jaar na plaatsing van de sedummatten, is duidelijk geworden dat dit experiment gelukt is.
Gezamenlijk verwarmings- en energiesysteem
De bestaande, oude dubbelsteense bakstenen muren werden ingepakt in een dikke isolatieschil van houtwol en hout aan de buitenkant. De bakstenen zorgen ervoor dat er geen grote temperatuurschommelingen ontstaan. Een microwarmtenetwerk verbindt alle woningen met een watervat van 5m³. “Een zonneveld van 63 m² en een efficiënte houtvergasser, gestookt met lokale biomassa, verwarmen het water. Twee pelletketels, gevoed met pellets van Ecopower, ondersteunen volautomatisch.”
In het voorjaar van 2022 kwamen er PV-panelen in samenwerking met cv Noordlicht, een lokale energiecoöperatieve.
Afzonderlijk ventilatiesysteem en aparte waterleidingen
Voor de ventilatie koos het cohousingproject voor een decentrale ventilatie met warmteterugwinning, in plaats van centrale balansventilatie. “Dit is heel wat goedkoper, en zo vermijden we vele ventilatiebuizen door de woningen.”
Elke woning kreeg drie waterleidingen: koud water, warm water en regenwater. “Omwille van de groendaken komt er te weinig regenwater in het vat terecht, we krijgen regenwater van de buren om bij te vullen en binnenkort gaan we ons grijs afvalwater zuiveren en hergebruiken. Dan hebben helemaal geen watergebrek meer.”
Samenleven
“We wonen met veel mensen samen, daarom hebben we zeer veel aandacht besteed aan het akoestisch comfort.” De woningen werden zijdelings van elkaar gescheiden door een dubbele leemstenen muur met daartussen een houtvezelplaat. De houten verdiepingsvloeren werden opgevuld met cellulose en bedekt met een akoestische gipsvezelvloer.
Consuminderen is voor de initiatiefnemers een belangrijk principe, net als delen, wat ze in de praktijk omzetten met een autodeelproject. “Ons sociaal engagement uiten we door enkele minder draagkrachtige mensen op te nemen in onze gemeenschap. De uitwisseling, het leren van elkaar en delen met elkaar is heerlijk en verrijkend. Zelfs de botsingen, hindernissen en uitdagingen zijn dat. Na vijf jaar verbouwen hebben we nu een volledig bewoonde, bloeiende Okelaar.”
Architect: Maarten Martens van m2 creation architect bvba
Meer details en foto's van deze woning en de website van het project.
Je komt meer te weten over samenhuizen en soortgelijke projecten via www.samenhuizen.be.
