We weten dat schrijnwerk - ramen en deuren - een behoorlijk deel van je gevels beslaan. Zo’n 10 tot 40% van je gevel bestaat gemiddeld uit glas. Dat is een grote oppervlakte, waar ook veel warmte en energie verloren kan gaan. Omdat ramen het zwakke punt zijn in de isolatie- en luchtdichtheidsschil, wordt er vaak extra aandacht aan besteed. Maar voor welk schrijnwerk moet je kiezen als je een BEN-woning wil? En wat als je de passiefstandaard als ambitie hebt?
Als je een woning wil bouwen of renoveren, dan isoleer je die best zo goed mogelijk. Buitenschrijnwerk is vaak een zwak punt in de isolatieschil, en daarom is het belangrijk om een goede keuze te maken. Als je voor een BEN-woning wil gaan, dan is je netto energiebehoefte voor verwarming en koeling gelijk aan of kleiner dan 70 kWh/m2. Het energieverbruik (of E-peil) mag dan niet hoger zijn dan E30. Een passiefhuis legt de lat hoger. De energiebehoefte bedraagt maximaal 15 kWh/m2, maar is vaak nog lager.
Hier moet je op letten bij je schrijnwerk
Als je onder een bepaald E-peil wil blijven bij de bouw of renovatie van je woning, dan let je bij het schrijnwerk best op drie dingen: de hoeveelheid glas, het type kader en de plaatsing. Het gebruik van uitstekend isolerend glas (bijvoorbeeld drievoudig glas) garandeert dus niet alleen dat er geen warmte verloren gaat. Het raamkader zelf, de wijze van bevestiging van het glas in het kader en de bevestiging van het kader in de wand is even belangrijk. Ook de plaatsing en de oriëntatie van je buitenschrijnwerk zijn van belang om je huis warm te houden. Bij passiefhuizen wordt er doorgaans voor drievoudig glas gekozen met een grote zontoetreding en liefst zuidgericht. Drievoudig glas is zo ontwikkeld dat het - mits juiste plaatsing en dimensionering - werkt als een soort zonnecollector die gratis warmte opvangt van de omgeving in de winter.
Isolatiewaarde van ramen
Om te kijken hoe isolerend een bepaald type raam is, kijk je naar de isolatiewaarde of U-waarde. Die geeft aan hoeveel warmte een specifiek materiaal verliest per vierkante meter. Die hoeveelheid wordt uitgedrukt in de warmtedoorgangscoëfficiënt U, uitgedrukt in W/m²K. Hoe lager dat getal, hoe beter isolerend dus.
Lees meer over de verschillende types beglazing.
U-wat?De U-waarde geeft aan hoe goed of slecht jouw ramen isoleren. Er zijn drie verschillende U-waarden, die je niet mag verwisselen als je ramen met elkaar vergelijkt. Ug-waarde De ‘g’ staat voor glas. De Ug-waarde geeft de U-waarde weer van het glas zelf. De Ug-waarde van het glas mag tot 1,1W/m²K zijn volgens de EPB-regelgeving. Uf-waarde De ‘f’ staat voor frame. De Uf-waarde geeft weer hoeveel warmte er verloren gaat via het raamprofiel. PVC en hout scoren op dit vlak vaak beter dan aluminium. Met stalen ramen is het meestal niet mogelijk om binnen de toelaatbare eisen te blijven. Uw-waarde De ‘w’ staat voor window. De Uw-waarde geeft aan hoeveel warmte er verloren gaat door het volledige raam, dus zowel glas als kader. Per type verschilt dit behoorlijk: zo zal de Uw-waarde van een schuifraam hoger zijn dan van een groot vlak raam van gelijkaardige grote. Dit omdat een schuifraam meer ‘kader en profielen’ vraagt en dus minder goed isoleert. |
Als je van zin bent om een BEN-woning te bouwen of te renoveren tot die standaard, dan is de U-richtwaarde voor het buitenschrijnwerk < 1,1 W/m2K. De Uw-waarde van buitenschrijnwerk bij een passiefhuis is wat ambitieuzer. Dan moet je kijken naar ramen met een Uw-waarde van < 0,8 W/m2K.
De prestaties van de ramen inzake thermische isolatie zijn ook afhankelijk van hun water- en luchtdichtheid. De vensters moeten hermetisch zijn en een goede geluidsisolatie bieden (als ze lucht doorlaten, laten ze ook geluid door). Bij het sluiten van het venster moet de rubber afdichting voldoende worden samengedrukt.
De U-waarde per type profiel (Uf)Houten ramen Houten raamprofielen hebben een lage Uf-waarde van 0,8 – 0,63 W/m²K. De mate van isolatie wordt voornamelijk bepaald door de soort hout en de dikte van de profielen. Daardoor zijn ze erg geschikt voor zeer energiezuinige woningen en passiefwoningen. Een ‘passiefhuisraam’ is soms een composiet van hout en isolerende laag zoals kurk. Hout-aluminium ramen Dit zijn ramen die het onderhoudsgemak van aluminium ramen combineren met de isolatiewaarde van houten ramen. Sommige leveranciers garanderen een U-waarde van 1,0 - 0,85 W/m²K. In principe is het niet meer dan een houten raam met aan de buitenzijde een aluminium profiel dat als afwerking dient. Vroeger nog onbekend, wint dit type kozijn aan populariteit bij ecologische bouwers. > Lees meer over hout-aluminium ramen PVC-ramen PVC-ramen hebben een U-waarde van 1,2 – 0,78 W/m²K. De isolatiewaarde is voornamelijk afhankelijk van het aantal luchtkamers in het profiel. Stilstaande lucht isoleert namelijk goed. Hoe meer luchtkamers, des te beter isoleert het profiel. Aluminium ramen Aluminium raamprofielen hebben een U-waarde van 1,5 – 0,7 W/m²K. De meeste ramen die voorzien zijn van hoogrendementsbeglazing hebben een U-waarde van 1,5 tot 1,2 W/m²K . Maar er bestaan ook speciale profielen voor passiefwoningen waarbij een U-waarde van 0,78 W/m²K mogelijk is. > Lees meer over aluminium ramen Staal Stalen ramen - waarbij de profielen zijn gemaakt van roestvrij staal (inox) - hebben doorgaans een U-waarde die ligt tussen 2,6 en 1,9 W/m²K. Een U-waarde van 1,2 is in uitzonderlijke gevallen mogelijk door gebruik te maken van thermische profielen en drievoudige beglazing. |
Isolatiewaarden raamprofielen (Uf) | |
Hout | 0,8 – 0,63 |
PVC | 1,2 – 0,78 |
Aluminium | 1,5 – 0,78 |
Staal | 2,6 – 1,9 |
Welk raamprofiel is het meest duurzaam?
Een goed geplaatst en goed onderhouden raam kan jarenlang doeltreffend zijn, ongeacht het gekozen materiaal. Raamkaders uit PVC en aluminium vergen weinig onderhoud en hebben een lange levensduur. Voor hun productie is echter veel energie nodig, wat nefast is voor het milieu.
Daarentegen kunnen aluminium ramen in principe 100% gerecycleerd worden en dat met een beperkte energievraag. Zo zijn er grote verschillen qua duurzaamheid van aluminium buitenschrijnwerk. Door 'koolstofarm primair aluminium' en een groot aandeel gerecycled materiaal te gebruiken, kan de ecologische voetafdruk stevig beperkt worden.
Voor een lange tijd had aluminium een voordeel op het vlak van recycleerbaarheid: aluminium is namelijk al een hele tijd 100% recycleerbaar. Maar tegenwoordig zetten ook PVC-fabrikanten rasse schreden vooruit. PVC-ramen kunnen nu volledig herwerkt worden tot hernieuwd en volwaardig PVC-buitenschrijnwerk. Niet enkel is dat een stuk milieuvriendelijker (de productie van zowel PVC en aluminium is erg belastend voor het milieu), ook recyclage en herverwerking vraagt heel wat minder energie dan primaire productie.
De duurzaamheid van hout is afhankelijk van de herkomst en de behandeling in de fabriek maar ook van het onderhoud. Elke soort heeft haar eigen levensduur (lork is bijvoorbeeld minder duurzaam dan afzelia of merbau). Ook hier geldt: het is niet zozeer het type materiaal dat bepaalt of het duurzaam is, maar wel de herkomst, de productiewijze en wat ermee gebeurt nadien. Dan kan erg verschillen per type: of het nu aluminium, hout of PVC is. Elk type heeft zijn meer en minder duurzame varianten.