Overstappen van oude accumulatieverwarming naar een lucht-luchtwarmtepomp: volgens Bruno en Laura is het helemaal niet zo moeilijk. Hij zocht naar een manier om in zijn jaren ‘90-woning de oude accumulatoren te vervangen door een efficiënter alternatief, en kwam uit bij een warmtepomp. Zonder breekwerk, met veel energiewinst.
De woning van Bruno en zijn gezin is open, licht en praktisch ingericht. Een doorn in het oog was echter de elektrische accumulatieverwarming. Deze soort energieverslindende verwarming verbruikt tijdens de nacht elektriciteit om warmte op te wekken, en geeft het dan overdag af. Dat veroorzaakte veel lawaai, stof en ongelijkmatige verwarming.
Bruno stapte over van accumulatieverwarming naar een warmtepomp
Kan je even uitleggen hoe jij de verwarming met accumulatoren hebt ervaren?
“In eerste plaats kan ik wel zeggen dat accumulatieverwarming enorm veel energie vraagt. Dit systeem werd bedacht in de tijd dat de overproductie van de kerncentrales ‘s nachts nuttig gebruikt moest worden, maar efficiënt is het zeker niet. Het werkt met een aantal grote bakken die ‘s nachts opladen en overdag warmte afgeven. Overdag werd het vaak veel te warm als de zon ook binnen scheen, en als het frisser werd dan zaten we vaak met koude voeten in de zetel. Bovendien verbruikt accumulatieverwarming enorm veel. In onze woning van zo’n 150m2 met EPC-label D was dat minstens 10.000 kWh per jaar.”
Meer weten over verwarmen met accumulatoren
“Hoewel we zonnepanelen op ons dak hebben liggen, hadden die helaas geen enkel nut voor de accumulatieverwarming, omdat die enkel ‘s nachts energie verbruikt: deze laadde immers op aan het exclusief nachttarief. Nog een reden om te beginnen zoeken naar een alternatief. We moesten een betere oplossing bedenken. Liefst met zo weinig mogelijk breekwerk, dus geen vloerverwarming of speciale radiatoren. Dat zag m’n vrouw niet zitten. Op dat moment dachten we ook na over hoe we ons zomercomfort konden verbeteren. We hebben veel glas op het zuiden. Dat glas hebben we eerst voorzien van een goede zonnewering. Toch kon de temperatuur in onze woning tijdens hittegolven oplopen tot boven de 30 graden. Was actieve koeling misschien een optie, vroegen we ons af?”
We verbruiken nog maar ⅓ van de hoeveelheid elektriciteit van vroeger”
Voor welke manier van verwarming zijn jullie uiteindelijk gegaan?
“We hebben gekozen voor een lucht-luchtwarmtepomp: in de volksmond ook bekend als ‘de airco.’ Wij kunnen verwarmen en koelen met deze installatie. Het gaat over twee buitenunits, omdat we niet door het hele huis leidingen wilden trekken. We hebben dus eigenlijk twee aparte aircosystemen, links en rechts van het huis. Binnen staan er vijf units om de gekoelde of verwarmde lucht in de woning te blazen. Twee in de woonkamer, en telkens één in de keuken, slaapkamer en hal. Dat is ruim voldoende.”
Hoe was je eerste indruk toen de lucht-luchtwarmtepomp werd geïnstalleerd?
“Erg goed. Een groot nadeel van accumulatiekachels was stof. Stof werd het hele huis rond geblazen. Met de lucht-luchtwarmtepomp hebben we dat helemaal niet. Je hebt natuurlijk wel een constante circulatie van lucht, maar dat voel je amper. Bovendien waren we dat gewoon van de oude verwarming.”
“Ik moet wel een kanttekening maken: wij hadden nooit radiatoren in ons huis. De accumulatieverwarming werkte met opwarming van lucht, en een lucht-luchtwarmtepomp ook. Als je al radiatoren hebt, dan zou ik die niet slopen en vervangen door een lucht-luchtwarmtepomp. De warmtestraling van radiatoren is ook veel waard, dus daar zou ik dan een lucht-waterwarmtepomp aanraden. Wil je zeker weten of je kan verwarmen op lage temperatuur met je radiatoren? Dan voer je best eerst de 50-gradentest uit.”
Heb je uiteindelijk veel aan je woning moeten aanpassen om te kunnen verwarmen met een warmtepomp?
“Ons breekwerk was minimaal. We moesten de oude accumulatiekachels verwijderen, en op dezelfde plaats werden de binnenunits gezet. We hebben een paar leidingen moeten trekken, maar dat was zo gebeurd. Het speelde wel in ons voordeel dat we geen extra elektriciteit hebben moeten leggen. Accumulatiekachels hebben meestal een verzwaard, driefasig elektriciteitsnet nodig. Dus dat was allemaal al voorzien. Uiteindelijk waren we met de overstap drie dagen bezig en toen was alles klaar.”
“We zijn nu stap voor stap onze woning verder aan het isoleren. Zo hebben we onze oude ramen vervangen door drievoudig glas. We kijken nu of we de muren ook extra kunnen isoleren. Ons huis is opgebouwd met een speciale steen, en op veel plaatsen zit er geen spouw. We hebben een test gedaan met een warmtecamera, en we verliezen eigenlijk vrij weinig warmte via de muren. Dat moeten we dus nog even bespreken.”
We horen soms dat mensen een warmtepomp wat rumoerig vinden. Hoe is jouw ervaring?
“Wij gebruiken de airco ‘s avonds en ‘s nachts eigenlijk niet. Soms verwarmen of koelen we een uurtje voor het slapengaan, maar wij hoeven ‘s nachts dus niet door het gezoem van de binnenunit te slapen. Overdag maakt de airco een beetje geluid als hij heel hard moet werken, maar het is een enorme vooruitgang ten opzichte van de accumulatiekachels. Eigenlijk hebben we er amper last van. De buitenunits maken wel wat geluid als ze flink moeten verwarmen of koelen. Je moet dus uitkijken dat je je buren niet tot last bent. Ga met hen in gesprek, of schaf een geluidsdempende omkasting voor je warmtepomp aan.”
Meer weten over het geluid van een warmtepomp
Heb je een zicht op je verbruikscijfers ?
“Met de accumulatieverwarming verbruikten we 10.000 kWh of meer, enkel aan de verwarming. Nu verbruiken we nog maar ⅓ van vroeger. Het grote voordeel is dat we nu ook kunnen afstemmen op de productie van de zonnepanelen. We kunnen het verbruik ongeveer laten dekken door de energie van zonnepanelen en door onze warmtepomp overdag te laten draaien. In de tussenseizoenen en als de zon schijnt lukt dat vaak wel.”
“We zijn nu ook aan het kijken voor slimme sturing. Momenteel is de slimme sturing ‘onze vinger.’ ‘s Avonds zetten we zelf de lucht-luchtwarmtepomp lager, in de winter van 20 naar 17 graden. Maar het zou veel handiger zijn - zeker in de tussenseizoenen - als we een toestel zouden hebben dat zegt: “Nu zijn je zonnepanelen heel veel aan het injecteren op het net, we gaan het even anders verdelen en de warmtepomp aanschakelen, zodat de warmte nu reeds voor ‘s avonds afgegeven kan worden.” We zijn op zoek naar zo’n systeem, maar ik ben daarvoor nog op zoek naar begeleiding rond welk systeem het beste is. Die sturing zal trouwens nog interessanter zijn nu het capaciteitstarief een feit is.”
Lees meer over het capaciteitstarief op de pagina van Fluvius
Waar ben je heel blij mee? Of wat zou je anders doen?
“Al bij al is het echt een geslaagde ingreep. Mijn vrouw zegt dat het de beste investering is die we ooit gedaan hebben. Het comfort is echt veel hoger, ook in het tussenseizoen of als je een paar dagen weg bent geweest. Tijdens hittegolven in de zomer is het ook nog aangenaam, en met koude temperaturen krijgen we het prima warm.”
“Ik ben ook blij dat we überhaupt een alternatief hebben gezocht. Mensen die nu met accumulatieverwarming zitten, gaan de hoogste energiefacturen hebben. Het wordt steeds urgenter om na te denken over een ander soort verwarming."
Heb je nog een tip?
"Wij zijn heel tevreden over onze lucht-luchtwarmtepomp, maar ik zou altijd het bestaande afgiftesysteem proberen te behouden. Dus als je radiatoren of vloerverwarming hebt, zou ik voor een type warmtepomp kiezen dat hier goed bij aansluit. Laat je begeleiden door een architect, benovatiecoach of andere deskundige, en dan komt het helemaal goed.”