Waarom ventileren belangrijk is

Een groot deel van de binnenhuisvervuiling is afkomstig van de bouw- en afwerkingsmaterialen die je gebruikt zoals houtpanelen en stucwerk, brandvertragers in tapijten en gordijnen, meubilair, schoonmaakmiddelen, verf,... Zelfs toestellen als een printer zijn niet onverdacht. Al deze materialen brengen samen meer dan 800 vluchtige organische stoffen (VOS) in huis, waaronder ook formaldehyde, die al bij kamertemperatuur vrijkomt uit verf, tapijten en meubelplaten. Maar ook vocht, CO, radon, schimmels en huisstofmijten stapelen zich op in een niet verluchte ruimtes.

Dagelijkse activiteiten zoals poetsen, koken en wassen, maar ook zweten en ademen, verhogen het vochtgehalte in huis. Een gemiddeld gezin produceert dagelijks tien à twaalf liter water. Enkel ventilatie garandeert een voldoende luchttoevoer voor de bewoners, houdt de binnenluchtkwaliteit op peil, verlaagt de kans op schimmelvorming en condensatie en verhindert de ongewenst verspreiding van geurtjes.  

Het gebrek aan een goede ventilatie zorgt niet enkel voor een muffe en vervuilde lucht. Het heeft ook enkele onaangename neveneffecten zoals het ontstaan van geurhinder, condensatie op ramen en koude plekken, schimmels en het welig tieren van ongedierte zoals zilvervisjes en huisstofmijt. Ook de concentratie van schadelijke chemische gassen en stoffen is onvermijdelijk. De gevolgen doen zich raden: hoofdpijn, vermoeidheid, een droge keel, duizeligheid, allergieën en eventuele irritatie van luchtwegen, ogen en huid.

De Belgische wet spreekt over een debiet van 3,6 kubieke meter verse lucht per uur die afgevoerd en aangevoerd moet worden, en dit per vierkante meter bewoond oppervlak. Het ventilatiedebiet wordt dus bepaald op basis van de oppervlakte van een ruimte. Op zich is dat een vreemde regel, omdat er abstractie gemaakt wordt van het aantal bewoners of aanwezigen.

Om dit enigszins te compenseren wordt er per leefruimte een minimum- en maximumdebiet vastgelegd. Dit geeft meer bewegingsruimte aan de ontwerper om voor elke specifieke leefsituatie een aangepast ventilatieplan op te stellen. In grote ruimtes kunnen zo de ventilatiedebieten beperkt worden.  

Sinds 2006 is een ventilatiesysteem verplicht voor nieuwbouw en grote verbouwingen. Maar ook veel oudere woningen zouden goed varen bij een gecontroleerde ventilatiestrategie. Heel wat gezondheidsklachten en bouwfysische ongemakken zouden zo vermeden kunnen worden. Beter stel je daarom de vraag: heb ik een ventilatiesysteem nodig dan ben ik een ventilatiesysteem verplicht te plaatsen.

Best investeer je in een ventilatiesysteem. Dat zorgt voor een controleerbare, constante, energiezuinige en veilige ventilatie. Is dat niet mogelijk, dan is het belangrijk dat je je huis voldoende en goed verlucht. Dit kan door het plaatsen van raam- en muurroosters of door je ramen regelmatig op kiep te zetten. Zorg daarbij voor een goede luchtdoorstroming door ramen tegenover elkaar te openen. Zeker als er activiteiten in huis plaats vinden waarbij vocht of schadelijke stoffen vrij komen, is verluchten een must. Verluchten blijft echter een noodoplossing. In tegenstelling tot ventileren is het effect is van korte duur en lokaal. Bovendien verlies je met verluchten je warmte wat met een ventilatiesysteem met warmteterugwinning bijvoorbeeld niet het geval is.

Bij een systeem met mechanische aan- en afvoer (systeem D) controleer je de filters minstens om de drie maanden en reinig of vervang je ze als dat nodig is. Hoe snel de filters vuil worden, is erg afhankelijk van je omgeving. Woon je aan een drukke straat of leef je in de buurt van een verstokte houtstoker, dan zal je de filters gevoelig sneller moeten vervangen dan als je leeft in een rustigere buurt. Best laat je ook ten gepaste tijden een onderhoud uitvoeren. Het buizenstelsel inspecteer je om de drie jaar. De kanalen kuis je best om de vijf à 10 jaar, afhankelijk van de kwaliteit van je filters en de buurt waar je woont. Het systeem uitzetten, is nooit een goed idee.

Ook als je gebruik maakt van roosters (systeem A en C), vraagt dit onderhoud. Maak de roosters regelmatig schoon met een stofzuiger of een natte doek, bij voorkeur om de één tot drie maanden. Laat ze ook altijd open staan.

Welke ventilatiesysteem je ook kiest, onderhoud is onontbeerlijk. Anders kan de luchtkwaliteit in gedrang komen. Toch mag dit geen reden zijn om niet te kiezen voor een ventilatiesysteem. Het ontbreken van een systeem is een stuk nefaster voor de kwaliteit van de binnenlucht, als een minder goed onderhouden systeem.