Warmteplan: stap af van verwarming op gas of stookolie

Een warmteplan is een draaiboek waarin stap voor stap staat hoe je je woning kan afkoppelen van fossiele brandstoffen zoals gas of stookolie. Een warmteplan stel je samen op met een expert van het provinciaal steunpunt duurzaam bouwen en wonen in jouw buurt. Deze experts adviseren je gratis of aan een democratische prijs, afhankelijk van de gemeente waarin je woont.

Groene warmte in jouw woning

Met de Ecobouwers Groene Warmte tool krijg je een indicatie van welke duurzame verwarmingstechnieken haalbaar zijn voor jouw woning. Wil je een echt warmteplan op maat van jouw woning, neem dan contact op met het provinciale steunpunt voor duurzaam bouwen en wonen in jouw provincie. Zij geven advies op maat, gratis of voor een zeer democratische prijs, afhankelijk van je gemeente.

Je woning onafhankelijk maken van gas of stookolie kan. Meer nog, tegen 2050 moet het. Hoe vroeger je begint, hoe sneller je in orde bent. En hoe meer je woning zijn waarde zal behouden in de toekomst. Een warmteplan toont je de weg naar fossielvrij verwarmen. Voor de meeste gezinnen betekent dit de plaatsing van een warmtepomp, aansluiting op een warmtenet, of als dat niet kan: een pellet- of biomassaketel (bv. op hout). Jij en de expert bepalen samen wat de beste keuze is voor jouw woning.

Zowel een aansluiting op een warmtenet of een warmtepomp zijn eerste keus verwarmingstoestellen. Beide zijn onderhoudsvriendelijke, comfortabele en duurzame manieren om te verwarmen. Of er een warmtenet komt in jouw straat bepaal je echter niet zelf. Je gemeente of stad heeft de touwtjes in handen.

Voor een warmtepomp kan je wél zelf kiezen. Maar het blijft een veeleisende techniek: enkel met een dik isolatiepakket, een goede luchtdichtheid, gecontroleerde ventilatie en een warmteverdeelsysteem op zeer lage temperatuur, behaal je het hoogste rendement. Pas dan is een warmtepomp financieel een interessant alternatief voor verwarming op stookolie of op gas. Het plaatsen van een warmtepomp is dan ook de laatste stap in breder proces: 

1. Maak een warmte- en renovatieplan op: dat doe je niet alleen, maar in samenspraak met een specialist.  
2. Beperk warmteverliezen: dit doe je door je dak, vloer en muren te isoleren. Daarbij vermijd je koudebruggen, kieren en naden best zoveel mogelijk. Installeer ook minstens hoogrendementsglas of zelfs drievoudig glas. Als deze stap goed is uitgevoerd heb je een woning die nog maar weinig energie vraagt. 
3. Installeer gecontroleerde ventilatie: ventilatie is noodzakelijk om een gezond binnenklimaat te creëren en vocht uit de woning af te drijven. Via een systeem C of een systeem D  ververs je de binnenlucht op een gecontroleerde wijze, met weinig energieverlies. 
4. Installeer een warmteafgiftesysteem op lage temperatuur: voor een duurzame woning is een warmteafgiftesysteem op lage temperatuur ideaal. Daaronder vallen systemen die kunnen werken met verwarmingswater op 35° tot 55° Celsius, zoals bijvoorbeeld vloerverwarming, wandverwarming, lagetemperatuurradiatoren of speciale ventiloconvectoren. Klassieke radiatoren werken met water van 60° tot 80° Celsius. Als je kan verwarmen op lagere temperatuur moet je verwarmingstoestel minder vaak op volle kracht draaien. Dat is goed voor de levensduur van je toestel, en ook voor je energiefactuur. Want zo verwarm je efficiënt en zuinig. Door de grote oppervlakte van vloer-, wandverwarming, enz., heb je het altijd lekker warm.

Wat als een warmtepomp geen optie is?

Oudere woningen voldoen doorgaans niet aan al die voorwaarden. Vaak zijn ze niet grondig geïsoleerd, en is er geen vloer- of wandverwarming. Soms kan dat ook niet in de toekomst, om technische of financiële redenen. Welk type verwarming dan de meest efficiënte keuze is, daar kan best een specialist over oordelen.

Een warmtepomp aansluiten op bestaande radiatoren is meestal geen goed idee. Je warmtepomp verbruikt dan veel elektriciteit. Vloerverwarming, wandverwarming of speciale lagetemperatuurradiatoren zijn nodig om de warmtepomp efficiënt te laten functioneren. Is die mogelijkheid er niet, dan kun je eventueel kiezen voor een warmtepomp op hoge temperatuur of voor een hybride warmtepomp. Een warmtepomp op hoge temperatuur is wel een stuk minder efficiënt en een hybride warmtepomp maakt nog steeds - weliswaar in beperkte mate - gebruik van gas of stookolie. 

Andere opties zijn: een pellet- of biomassaketel, een brandstofcel of een microwarmtekrachtkoppeling. Dit zijn dure opties en enkel voor specifieke woningen een waardig alternatief. Ook hier doe je best beroep op advies op maat van een specialist, want vaak blijkt dat extra isoleren toch de beste optie blijft. Bovendien zorgt stoken met hout voor uitstoot van fijnstof. 

Met de Ecobouwers Groene Warmte tool krijg je een indicatie van welke duurzame verwarmingstechnieken haalbaar zijn voor jouw woning.

Deze tool kwam tot stand dankzij de steun van de provincies Vlaams Brabant en Oost-Vlaanderen en de Koning Bouwdewijn stichting. Inhoudelijk werd er een beroep gedaan op Dialoog vzw en studiebureau Kelvin Solutions.