Zonneboilers komen ruwweg in twee versies. Je hebt de keuze tussen een leegloopsysteem of een systeem onder druk. Beide doen hetzelfde: fiks besparen op je energiefactuur voor warm water, maar er zijn enkele verschillen.
Een leegloopsysteem
- budgetvriendelijk
- onderhoudsvriendelijk
Een systeem onder druk
- makkelijk te installeren
- beter geschikt voor grote installaties of als verwarmingsondersteuning
- duurder
- vraagt meer onderhoud
Meer lezen:
Elke zonneboiler bestaat uit drie grote onderdelen: een reeks zonnecollectoren op je dak, een pomp die vloeistof doorheen de collectoren stuwt, en een boilervat die de opgevangen warmte van de collectoren vasthoudt.
De grote uitdaging bij zonneboilers is om je systeem te beveiligen tegen vorst en oververhitting. De twee meest toegepaste systemen zijn het terugloopsysteem en het systeem onder druk. In het systeem onder druk wordt het circuit tussen je collectoren en het voorraadvat gevuld met een glycoloplossing (antivries) en onder druk geplaatst. De glycol zorgt dat het systeem niet kan bevriezen en een aparte regelstrategie voorkomt oververhitting in de zomer.
Leegloopsysteem (drukloos systeem)
In een terugloopsysteem - ook wel leegloopsysteem of drukloos systeem genoemd - wordt het leidingcircuit tussen boiler en collectoren slechts gedeeltelijk gevuld. En dit met gewoon water (apart circuit dan sanitair warm water). Bij voldoende zon treedt de pomp in werking en circuleert de vloeistof. Verdwijnt de zon of is boiler op temperatuur - tussen 60°C en 80°C - dan stopt de pomp en loopt het water terug in een klein reservoir of het voorraadvat. Hiervoor moeten de leidingen wel onder helling geplaatst worden, zodat leegloop mogelijk is. Omdat de collectoren niet gevuld zijn met water lopen ze geen gevaar voor vorst of oververhitting.
Systeem onder druk
De vloeistof bestaat niet uit zuiver water, maar uit glycol met verschillende additieven. Een pomp laat de vloeistof circuleren: de buizen lopen nooit leeg. Zowel de toegevoegde antivriesstoffen als het circuleren zelf voorkomen bevriezing en schade aan de buizen, maar met een defecte pomp of slecht onderhouden vloeistof loop je altijd een beetje risico. Ook bij zeer hete temperaturen kunnen de buizen schade oplopen door stoomvorming.
Voor-en nadelen
Beide systemen hebben voor- en nadelen.
Het terugloopsysteem is installatiegevoelig omdat de leidingen nauwkeurig onder een helling moeten liggen zodat de collectoren leeg kunnen lopen wanneer de pomp stopt met draaien.
Een systeem onder druk is complexer - er is bijvoorbeeld nood aan een extra drukvat - en vergt meer onderhoud. Glycol moet regelmatig gecontroleerd en eventueel vervangen worden. Oververhit glycol of te oud glycol wordt zuur en vervult daardoor zijn antivries functie niet meer. Het ontstane zuur is agressief kan kan zelfs leiden tot doorroesten (van binnen naar buiten). Daarom schrijven heel wat zonnepaneelfabrikanten voor om de pH (de zuurtegraad) van het glycolmengsel tweejaarlijks te controleren. Een verlaging van de pH-waarde wijst op verzuring. Dat wil niet zeggen dat de glycol tweejaarlijks vervangen moet worden. Vaak gaat het mengsel een veelvoud van die tijd mee.
Rendement
Het verschil in rendement tussen beide systemen is erg beperkt. Een systeem onder druk heeft een minder krachtige pomp nodig om de glycoloplossing door de zonnecollectoren te laten stromen en verbruikt zo minder stroom. Een leegloopsysteem kent dan weer een betere warmte-uitwisseling.
Welk systeem ideaal is voor jouw woning, maakt deel uit van een breder plaatje. Belangrijk is om op voorhand te bepalen wat je wenst te bereiken met je systeem en wat haalbaar is voor jouw woning. Wil je enkel een zonneboiler voor sanitair warm water of wil je de warmte ook langere tijd kunnen bufferen en inzetten voor verwarmingsondersteuning? Afhankelijk van die keuze zijn er meerdere systemen op de markt. Alleen al qua boilers en opslagvaten zijn er heel wat verschillende keuzes te maken. Je hebt opslagvaten in alle groottes, met geen tot meerdere warmtewisselaars, in metaal maar ook plastiek,... Best laat je je begeleiden door een specialist bij het maken van je keuze. Ook in het Ecobouwers forum is heel wat technische info beschikbaar.
Een leegloopsysteem
Een leegloopsysteem is een ideale keuze wanneer je op zoek bent naar een budget- en onderhoudsvriendelijke zonneboiler die je bijna de helft op je energieverbruik voor warm water doet besparen.
Voordelen van een terugloopsysteem
- eenvoudige installatie met beperkt aantal componenten
- onderhoudsvriendelijk
- geen risico op oververhitting of bevriezing
- indien het systeem stuk gaat, is er geen gevaar voor verder schade (water in collectoren loopt terug in boilervat)
- goedkoper dan een druksysteem (ook op vlak van onderhoud)
Nadelen van een terugloopsysteem
- de collectoren moeten zich steeds hoger bevinen dan het buffervat
- de leiding tussen de panelen en je boiler moet overal minstens 4% aflopen zodat het systeem kan leeglopen.
- de afstand tussen panelen en boiler is beperk
Een systeem onder druk
Voor ondersteuning van relatief grote collectoroppervlakken is een systeem op druk meer aangewezen. Ook wie een groter buffervat nodig heeft door een hoog warm waterverbruik of wil profiteren van verwarmingsondersteuning profiteert is vaak best af met een druksysteem. De afstand en helling van de leiding tussen boiler en collectoren speelt bij een systeem onder druk geen rol. Bovendien plaats je gemakkelijker een groter buffervat.
Voordelen systeem onder druk
- laat grote buffervaten van 2000 liter of meer toe
- geschikt als verwarmingsondersteuning van een gebouw
- geen specifieke helling nodig bij de plaatsing
Nadelen systeem onder druk
- de plaatsing is ingewikkelder en duurt langer dan bij een terugloopsysteem
- meer onderhoud: vloeistof moet gemiddeld elke 4 à 5 jaar vervangen worden
- duurder dan een terugloopsysteem
- gevoeliger voor schade: kans op stoomvorming bij hete temperaturen
Kleine of gemiddelde gezinnen met een beperkt warm waterverbruik zijn het best gediend met een terugloopsysteem, zolang een hellingsgraad van 4 procent geen obstakel is voor het leidingnetwerk. Woningen met een groot warm waterverbruik of installaties die moeten dienen als verwarmingsondersteuning zijn vaak het meest geholpen met een druksysteem.
Een kanttekening daarbij is dat het daadwerkelijke verschil tussen een druksysteem en een terugloopsysteem eigenlijk niet zo groot is. Een verkeerde keuze maken kan in principe niet, zolang de plaatsing van de installatie technisch goed uitgevoerd is.
Advies en begeleiding
Als je toch twijfelt over welk type installatie het meest geschikt is in jouw situatie, kan je steeds te rade gaan bij je provinciaal steunpunt voor duurzaam bouwen en wonen. Deze steunpunten bieden onafhankelijk expertenadvies op maat aan. Gratis, of voor een klein prijsje. Zij kunnen je ook helpen bij het opmaken van een slim warmteplan voor je woning.
Download zeker ook de BENOvatiebrochure van het Vlaams Energieagentschap, die je stap voor stap door je renovatietraject loodst.
Meer lezen:
