Dimensionering L/W WP ; 8 offertes
Hoi allemaal,
We zijn bezig met de volledige renovatie en uitbreiding van onze woning (rijhuis), die we vorig jaar hebben gekocht. Na de werken zal de bruikbare vloeroppervlakte ongeveer 180 m² bedragen (exclusief de inpandige garage). Voor de isolatie van de buitenschil mikken we op een U-waarde tussen 0,15 en 0,17, wat net op het randje van passiefbouw ligt.
We voorzien vloerverwarming (h.o.h. afstand 10 cm) in de volgende ruimtes:
- Gelijkvloers: leefruimte en hal (61 m²)
- 1e en 2e verdieping: badkamers en nachthal (24 m²)
Voor de lucht/water-warmtepomp heb ik 8 offertes ontvangen. Alle installateurs hebben de EPB-voorstudie (warmteverliesberekening?) ontvangen, dus ik ging ervan uit dat de dimensionering van de warmtepomp bij iedereen hetzelfde zou zijn. Tot mijn verbazing zijn de voorgestelde vermogens echter behoorlijk verschillend:
*2x 4 kW
*1x 5 kW
*2x 6 kW
*3x 8 kW
(merken: Daikin (2), Mitsubishi (2), Thermia (2), Remeha (1), Fujitsu (1))
Als ik aan de installateurs vraag waarom ze voor een bepaald vermogen kiezen, verdedigt iedereen natuurlijk zijn eigen voorstel, waardoor ik er niet veel wijzer van word.
Zijn er hier mensen met ervaring of advies over de juiste dimensionering van een warmtepomp voor een goed geïsoleerd huis van 180 m²? Alle tips en adviezen zijn welkom!
Alvast bedankt!
Mvg,
j_h
Wat is het advies van de architect?
Probleem is dat 'EPB' niet zo goed duidt wat de nodige warmteverliezen zijn en niet echt een warmteverliesberekening is.
Zelf zou ik de EPB verslaggever vragen een 'echte' warmteverliesberekening te laten maken die het totale maximale warmteverlies geeft en de verliezen per ruimte. Met eventueel doorrekenen wat de evenwichtstemperaturen zijn als je bepaalde kamers niet verwarmt.
Alleen als je idd tegen een passiefhuis aanleunt (incl balansventilatie en een blowerdoortest ooit waarbij je ventilatieverliezen beperkt), is de standaard warmteverliesberekening te conservatief: ze geeft te hoge nodige vermogens. Als de EPB verslaggever die nu aanpakt, vraag het advies van de architect. Uiteindelijk moet hij je hier bijstaan.
Passiefhuis is rond de 10W/m2 nodige vermogen en minder. Afhankelijk van de interne warmtewinsten. Wel belangrijk: het is de totale opp van het geïsoleerd volume. Je kan niet zomaar de garage wegdenken. Extreem moet je een goed geïsoleerde woning zien als 1 doos met daarrond isolatie en zonder binnenmuren. Doordat de buitenisolatie zo groot is, is er nauwelijks een verschil in temperatuur tussen de ruimtes. Of ook: als je verwarmt, verwarm je de inpandige garage mee ;-).
Ook is niet nuttig nu een afstand te bepalen voor de buizen: dat volgt uit de warmteverliesberekening. Of ook: je isoleert goed; dan mag je daarvan het voordeel nemen en je verwarmingsinstallatie goedkoop nemen, bv door niet te veel buizen te leggen in de vloer (dat is idd niet de grote kost, maar de drukverliezen in de leidingen worden ook weer groter en eventueel kom je op meer kringen...). Maar dit is maar een detail.
Zelf zou ik eerder in de leefruimte de verwarming schrappen dan in de slaapkamers. Door geen verwarming in de slaapkamers te nemen kies je nu al dat bepaalde activiteiten nooit in die kamers kan (waarom zouden die ruimtes niet hetzelfde comfort mogen hebben als de leefruimte?). Waardoor naar mijn mening wat je nu bespaart op installatie je later 3-4 dubbel verliest aan herverkoopwaarde (beter overal 20cm afstand tussen de buizen dan op sommige plaatsen geen verwarming). Of ook: als je woning bv 4kw nodig heeft om warm te zijn in de winter, zal die 4kw uit de verwarmde ruimtes moeten komen. Of je nu maar enkele ruimtes verwarmd of allemaal. Niet alles verwarmen geeft misschien een gemiddelde temperatuur van 20,5°C in het huis ipv 21°C als je alles zou verwarmen. Die ene graad gemiddeld lager laat je 2% winnen op de koudste dagen die je dan misschien kwijt ben omdat je op hogere temperatuur moet verwarmen omdat je via minder opp verwarmt. Om maar te zeggen: beperk niet de grootte van de installatie om energie te besparen..
Daarnaast zit je met L-W warmtepompen met het probleem van het lagere vermogen als het echt koud is. Wat het ene merk 5kw noemt, is misschien maar 3kw bij -7°C, en een andere 4kw kan nog 4kw geven bij -7°C. Heb je een goed zicht op wat de WP kunnen als het echt koud is?
Voorziet de WP ook warm water?
Voor de vuist weg zou je nu kunnen rekenen op 20W/2 als bovenwaarde. Heb je een serieuze warmteverlies berekening, zal het volgens mij eerder bij 15W/M2 komen. En je moet de garage meerekenen! Dat totale vermogen moet je dan verdelen over de ruimtes die je wilt verwarmen.
Of ook: kom je echt dicht bij de passiefhuis standaard, isoleer je de garage van de woning zal je onder de 2kw komen aan verwarming; en dan kan je volgens mij wel zonder comfortverlies verwarming weglaten in kamers ;-).
Dan kan je echt de kleinste LW op de markt zoeken die dat kleine vermogen levert bij koudere temperaturen en kan je je installatiekosten echt laag houden. Daarom is het volgens mij de moeite wel een PHPP berekening te laten doen. Maar het is je architect met het beste zicht op de verbouwing. Ik zou hopen dat hij je ook de weg kan wijzen naar een goede warmteverliesberekening en installateur met ervaring met dergelijke woningen.
Walter
ps: en dan deed je je huiswerk goed door vele offertes te vragen en sta je nog nergens? Ik zou je adviseren een installateur eerst te vragen of hij ervaring heeft met passiefhuisinstallaties. Dat bespaart jou misschien werk en geeft misschien geen nutteloze offertes en bijhorend werk.
En in mijn ervaring, de warmteverliesberekening met de laagste waarde is altijd de meest juiste ;-).
Misschien nog een opmerking: wil op termijn gebruik maken van dynamische elektriciteitstarieven is het wel nodig je installatie te overdimensioneren. Dan zoek je bv een voordeel door maar tijdelijk te verwarmen. Bv maar 12 uur per dag; dan moet de installatie wel in de 12 uur de totale dagenergie leveren heb je een installatie nodig die dubbel zo groot is. En net in de koudste periodes zal de energieprijs hoog worden. Dit maar om het nog wat moeilijker te maken ;-).
Ons huis (2019) is relatief goed geïsoleerd, we mikten op passief, maar hebben oa (nog) geen systeem D, ook loopt de traphal door van onder tot boven en er zijn geen binnendeuren van inkomhal tot nachthal. Gelijkvloers (inkomhal, garage en studio) is geïsoleerd, maar enkel de studio verwarmen we heel soms, dus gelijkvloers tel ik niet mee. We rekenen erop dat warmte stijgt is en er relatief weinig verlies is naar onder toe, maar er is vast wel enig warmteverlies daar en via een looprooster tussen de keuken en de studio eronder. Ons huis is relatief open, in het verwarmd gedeelte hebben enkel de toiletten, badkamer en kamers een binnendeur (sinds 2 jaar).
Tijdens de eerste vijf jaar heb ik regelmatig ons verbruik gemeten. We verwarmen met gas, eerder tot 20°C, laatste 2 jaar meestal tot 19°C en enkel 's avonds iets warmer. Verwarmd oppervlakte (1ste & 2de) is ong. 152m². We verwarmen hoofdzakelijk de tussenverdieping en via de traphal en de nachthal ook de kamers -de deuren staan overdag open. De badkamer heeft ook verwarming en verwarmen we in de winter een klein beetje mee, anders teveel condens op muren.
Update: In Google Sheets maakte ik de interpolatie tussen de momenten dat ik gemeten heb, over die 5 jaar en nooit was het geïnterpoleerde piekverbruik hoger dan 4,75m³gas (~= 54kWh) per dag tussen de meetmomenten, dus ong. 2,25kW. Het kan dat er in periodes waarin ik niet zo regelmatig opmat sterkere uitschieters waren. Ik schat dat alle recente winters zeer zachte waren, wat geen garantie naar de toekomst geeft.
Het laatste jaar hadden we een verbruik van ong. 3900kWh, wat neerkomt op 26kWh/m²y, wat ver van passief is, maar haast geen enkele investering rendeert genoeg om er de kost uit te halen schat ik. Misschien een zeer basic versie van een systeem D warmtepomp. Gas was -tot nu- toe "goedkoop".
De kamers zijn relatief warm omdat warmte stijgt tot daar. Onze oudste studeert nu hoofdzakelijk op de slaapkamer en klaagt niet, maar ik schat dat we beter ook de kamers vloerverwarming (of wandverwarming) hadden moeten geven, inderdaad ook naar toekomstig ander gebruik toe. Er is op de collector nog 1 reservekanaal en er zijn tunneltjes in vloerisolatie voorzien, maar we ontzien obs het werk.
Verwarming moet denk ik vooral goed zijn waar je (veel) verblijft. Wij (ouders) verblijven het meest in de living, eetkeuken, "bureau's" (deel van/verlengde van living). De kinderen meestal in de living, een van onze bureau's of in hun kamer. Zij zullen vast meer verschuiven naar hun kamer toe. In de inkomhal, traphal, nachthal verblijven we zelden (en zelden lang), dus daar legden we geen verwarming en missen die niet.
Evt lijkt het me nuttig/zuinig/ecologischer om de woonruimtes (keuken, living, bureau) zo hoog mogelijk te plaatsen omdat het daar -indien zeer goed geïsoleerd- warmer is, en de slaapkamers lager/beneden omdat je niet zo'n hoge t° nodig hebt 's nachts.
@ Walter en Bram: hartelijk dank, daar ben ik heel wat mee!
Als je de reacties leest van mensen die meten (zoals bram) dan kom je altijd uit dat de vermogens veel kleiner zijn dan de theoretische. Ik zou dus in geen enkel geval groter kiezen dan max warmteverlies. Tenzij je, zoals walter aangeeft, enkel wil verwarmen als de prijs het laagst is.
Lees maar eens op tweakers, daar verschiet ik ook van de kleine vermogens die mensen installeren.
Ik heb 10 panasonic dealers gevraagd om een offerte te bezorgen voor een 3kW panasonic. 9 keer kreeg ik te horen, "ik verkoop geen 3kW, die zijn voor een tuinhuis". 1 airco installateur wou gelukkig wel verkopen. Mijn panasonic man is wel eerder toshiba fan. Je belt naar de invoerder en vraagt naar installateurs in de buurt als je panasonic en toshiba ook op je lijstje wil...
Hier passief (PHPP 1200 a 1800 W piek in functie van ventilatie, ramen). Dan met SWW er bij kwam ik uit op 2,4kW. Deze winter is eerste winter met warmtepomp. We zullen zien. Koelen was totaal geen probleem (1000W koelvermogen volgens PHPP)