Wie af en toe langs de mediterraanse stranden kuiert komt ze wel eens tegen: de droge, grasballetjes van de Posidonia oceanica. Dit onderwater zeegras scheert hoge toppen als bio-ecologisch isolatiemateriaal, zowel op vlak van hernieuwbaarheid als op vlak van thermische capaciteiten.
Ecobouwers advies
Zeewierisolatie is een materiaal met unieke eigenschappen: het isoleert even goed als andere bio-ecologische isolatiematerialen en is van nature schimmel- en brandwerend. Daarnaast werkt het materiaal ook vochtregulerend en mag het geplaatst worden in vochtige ruimtes.
Zeegrasisolatie is een afvalproduct van zeewier en kent een CO2-negatieve voetafdruk. Het addertje zit ‘em in de prijs: isolatie van zeegras is duurder dan gangbaardere materialen.
De grasvelden van de Posidonia oceanica bedekken zo’n 3% van de mediterraanse zeebodem, en vormen de natuurlijke habitat voor veel plaatselijke fauna. De bruine balletjes worden gevormd door afgestorven, bijeengeklitte plantenvezels. Elk jaar in de herfst verwelken de bloemen, waarna de ineengestrengelde stengels als balletjes - vooral in de winter - veelvuldig op het strand aanspoelen. Daar worden ze simpelweg opgeraapt en afgevoerd.
Het lange rollen in het water maakt de vezel sterk en taai. Het productieproces bestaat uit niet veel meer dan het wassen en verhakselen van de zeeballen. Het eigenlijke isolatiemateriaal bestaat uit losse vlokken en vezels, geschikt om daken, vloeren en wanden mee te isoleren.
Zeegrasisolatie heeft een bewezen staat van dienst. In scandinavische landen wordt gedroogd zeewier al eeuwenlang ingezet als isolatie- of bouwmateriaal, hoofdzakelijk in in monumentale panden.
Wat maakt zeegrasisolatie ecologisch?
Zeegrasisolatie is in feite een afvalproduct van een waterplant. De plant zelf wordt niet geoogst of geteeld. Het verzamelen van de balletjes gebeurt op het strand. Het transport naar de fabriek (Duitsland) en naar de eindlocatie stoot uiteraard wel CO2 uit, zoals geldt voor alle isolatiematerialen.
In de fabriek zelf worden de balletjes gewassen en verhakseld tot een compacte vezelstructuur, die verpakt wordt in grote plastic zakken van 200 liter. Er worden geen boorzouten of andere brandvertragers, of schimmelwerende additieven toegevoegd: zeewiervlokken zijn van nature moeilijk brandbaar en kunnen wel wat vocht aan. De balletjes zijn dus 100% natuurlijk, wat ook bij de recyclage achteraf een enorm voordeel geeft.
Gezien de opname van CO2 tijdens zijn levenscyclus, de geringe uitstoot bij de productie, en de energiebesparing in je huis meegerekend, mogen we spreken van een CO2-negatief isolatiemateriaal.
Hoe goed presteert zeegrasisolatie in vergelijking met andere isolatiematerialen?
Zeewier isolatie rekent op een lambda-waarde van 0,039 W/mK, wat vergelijkbaar is met andere bio-ecologische isolatiematerialen.
Lambda-waarde van isolatiematerialen
Type isolatie | λ [W/mK] |
|---|---|
Vacuüm Isolatie Panelen (VIP) | 0,007 |
Resolhardschuim | 0,018 - 0,020 |
0,023 - 0,028 | |
0,021 - 0,026 | |
EPS of geëxpandeerd polystyreen | 0,031 - 0,045 |
XPS of geëxtrudeerd polystyreen | 0,028 - 0,038 |
0,031 - 0,044 | |
0,034 - 0,044 | |
Cellenglas | 0,036 - 0,058 |
0,035 - 0,040 | |
0,038 - 0,040 | |
0,038 - 0,042 | |
0,038 | |
Zeegras | 0,039 |
0,035 - 0,040 | |
Kokosvezel | 0,04 |
0,039 - 0,042 | |
0,056 | |
0,106 - 0,155 |
Bron: www.lambda.be
Zeegrasisolatie biedt een heleboel voordelen:
- het is een hernieuwbaar en circulair isolatiemateriaal: de bolletjes zijn een afvalproduct van een bestaande plantengroei en de zeegrasisolatie kan bij afbraak gewoon gecomposteerd worden. Bovendien heeft het materiaal een lange levensduur.
- er wordt weinig CO2 uitgestoten bij de verwerking.
- er worden geen additieven aan toegevoegd. Van nature zit er wel zo’n 2% zeezout in.
- zeegrasisolatie is van nature schimmelwerend en onaantrekkelijk voor ongedierte
- zeegrasisolatie werkt brandvertragend (brandklasse B2).
- het isolatiemateriaal kan een zekere mate van vocht aan, en kan dus geplaatst worden in vochtige ruimtes. Het is één van de weinige ecologische isolatiematerialen die men kan toepassen in een spouw.
- zeegras is akoestisch dempend
- zeegras heeft een hoge warmtebuffercapaciteit
- dampdiffusie : zeer goed : 1-2`µ
De nadelen van zeegrasisolatie zijn beperkt:
- het materiaal is duur in vergelijking met andere isolatiematerialen: reken op minstens € 500 per m³. Dat betekent dat je voor een voldoende dik isolatiepakket al gauw meer dan 100 euro per m² kwijt bent.
- de plant zelf (Posidonia oceanica) is niet bedreigd, maar kent een sterke achteruitgang door vervuiling en invasieve exoten. Het verzamelen van de balletjes zelf heeft gelukkig geen negatieve impact op de plant.
- de balletjes spelen ook een grote rol in het beschermen van de stranden tegen erosie, waardoor het oogsten op een duurzame en doordachte manier moet gebeuren.
Hoe wordt zeewier isolatie geplaatst?
Proppen
Zeegras als isolatiemateriaal wordt geleverd in grote plastic zakken van 200 liter. Sommige leveranciers nemen de zakken tegen een borg terug. Zeegras kan eenvoudig zelf geplaatst worden door de vlokken stevig aan te drukken in een frame.
Inblazen
Net zoals papiervlokken isolatie kan zeegras ook ingeblazen worden in een op voorhand gemaakte gesloten constructie. Daarvoor kan hetzelfde inblaasapparaat gebruikt worden als bij cellulose.
Wanneer kies je best niet voor zeegrasisolatie?
Vanwege de relatief hoge kostprijs kies je best niet voor zeewier isolatie bij een beperkt budget, of voor het isoleren van zeer grote oppervlaktes. Op dit moment wordt zeewier vooral gebruikt bij de restauratie van monumentale gebouwen ter vervanging van bestaande zeegrasisolatie.
Advies en begeleiding
Advies nodig om zelf duurzaam te (ver)bouwen? Ga dan zeker langs bij bij jouw provinciale steunpunt voor duurzaam bouwen. Zij bieden onafhankelijk, professioneel advies - gratis, of aan een klein prijsje - bij alle aspecten van je verbouwing of bouwproject.
